Tanı

Aksesuvar naviküler üç değişik şekilde karşımıza çıkar:

Tip I - Tibialis posterior tendonu içersinde yer alan ufak bir kemikçik şeklindedir. Kenarları düzgün, oval bir yapıdadır. Bipartit naviküler ile karıştırılabilir. Bipartit naviküler radyografide esas navikülerin dorsalinde, virgül tarzında görüntülenir ve navikülerden ayrı olmasına karşın talus ile eklemleşmesini sürdürür.

Tip II - Naviküler kemiğin iç tarafında olup ayak tabanına doğru uzanan, esas naviküler kemiği ile kıkırdak bir köprü aracılığıyla bağlantılı olan bir kemikçik şeklindedir. 8 ila 12 mm boyutlarındadır. En iyi, ayağa 45 derece açı ile, medialden laterale doğru çekilen eksternal oblik radyografi ile görüntülenir, ancak standart ön arka ve yan radyografilerde de rahatça seçilebilir. Esas naviküler ile olan kıkırdak bağlantısında (sinkondroz) kemik sınırlar silikleşir.

Tip III - Aksesuvar kemik ile esas kemik bir bütün kemik halindedir.

Naviküler kemiğinin kemikleşerek radyografide görünür hale gelmesi kızlarda 1 ila 3 yaşları arasında, erkeklerde ise 3 ila 5 yaşları arasındadır. Aksesuvar navikülerin kemikleşme merkezinin radyografide görünür hale gelmesi çok daha sonraları olur.

Bilgisayarlı tomografi aksesuvar kemiğin yerleşimini ve boyutlarını çok iyi gösterir, ancak basit radyografi tanı ve teadvi için yeterli olduğundan rutin kullanımda yeri yoktur.

Tedavi

Klinik bulgu veren aksesuvar kemik öncelikle konservatif yöntemlerle tedavi edilir. Ebevnlere dar ayakkabılardan kaçınmaları söylenir. Çocuğa bağcıkları çok sıkmaması önerilir. Ayaktaki çıkıntı ile ayakkabı arasına gelecek şekilde koruyucu yastıkcıklar (ped) kullanılır, yerel buz uygulaması ve yerel cilt bakımı yapılır. İnflamasyonu giderici NSAİ ilaçlar (örneğin, ibuprofen) kullanılabilir. Sinkondroz sahasındaki inflamasyonu dindirmek ve ağrıyı azaltmak için 3 ila 4 haftalık kısa bot alçı yapılabilir. Düztabanlık eşlik ediyorsa UCBL tabanlık kullandırtılabilir. UCB tabanlık topuğu inversiyona zorlayarak aksesuvar navikülere ait çıkıntı üzerindeki basıyı azaltır.

Cerrahi girişim endikasyonu olan, ancak bunu kabul etmeyen hastalarda lokal anestezik ve kortizon injeksiyonu denenebilir.

Konservatif tedaviye yanıt vermeyen olguda aksesuvar naviküler eksize edilir, boşalan kısım traşlanır ve buraya yapışan tibialis posterior tendonu gerdirilerek daha plantardeki bağlara dikilir. Ameliyat sonrası 6 hafta kısa bot alçı yapılır ve sonrası hastaya UCB arch support kullandırtılır. Hastada düztabanlık da varsa ayağın düztaban görünümünün ameliyat sonrası düzelmeyeceği, ancak ağrının aksesuvar navikülerden kaynaklandığı ameliyat öncesi hasta sahiplerine mutlaka anlatılmalıdır.