MARFAN SENDROMU

Marfan sendromu bağ dokusunu etkileyerek aşırı uzun boy, ince uzun el parmakları (araknodaktili), orantısız uzun kollar, göğüs duvarı deformitesi, ileri derecede miyopi ve kalpte üfürüme yol açan genetik bir hastalıktır.

Genel Özellikler 

Marfan sendromunda klinik tablonun olgudan olguya değişkenlik göstermesi, belirti ve bulguların Marfan sendromunu düşündürmeyecek kadar hafif olması ve tanıyı doğrulayacak laboratuvar testinin olmaması Marfan sendromunun görülme sıklığını saptamayı zorlaştırmaktadır. Genelde tahmin edilen görülme sıklığı 5.000 ila 10.000’de 1’dir.

Cinsiyet dağılımı eşittir. Irksal tercihi saptanamamıştır.

Marfan sendromu otozomal dominan olarak geçiş yapar; yani, Marfan sendromlu bir ebeveynden doğacak çocuğun da Marfan sendromlu olma olasılığı % 50’dir ve bu durum çocuğun cinsiyetinden bağımsızdır. Olguların % 25 ila % 30’unda yeni mutasyon söz konusudur.

Nedeni 

Marfan sendromu fibrillin-1’in üretiminden sorumlu 15. kromozomun uzun kolunda yerleşik (tam yeri 15q21.1) FBN1 genindeki kusur, ya da mutasyon sonucu ortaya çıkar. Olguların hemen hemen tamamı (>% 95) bir mutasyon sonucu oluşur. Söz konusu gende mutasyon gerçekleşmesi her zaman hastada Marfan sendromu belirti ve bulgularının ortaya çıkacağı anlamına gelmez.

FBN1 geni tarafından oluşturulan fibrillin-1 molekülü hücreler arası mesafeye yerleşir ve burada diğer fibrillin-1 molekülleri ve diğer bazı protein moleküllerine bağlanarak elastik mikrofibrilleri oluşturur. Hücreleri saran mikrofibrillerin işlevi hücrelerin bir arada tutunmasına katkıda bulunarak dokunun bütünlüğünü desteklemek ve elastikiyetini sağlamaktır. Bu mikrofibriller vücudun birçok dokusunda bulunur (deri, tendon, kıkırdak, periost, kan damarı, kalp kapağı vb.). Mikrofibriller deri, tendon, bağ ve kan damarı gibi yapıların esnemesini sağlarken, kemik ve kıkırdak gibi dokuların sağlamlığına katkıda bulunur. Fibrillinsiz bir bağ dokusu zayıf bir dokuya dönüşür.

Mikrofibriller aynı zamanda TGF-β (transforming growth factor-β) gibi büyüme üzerinde etkili önemli bir büyüme faktörünü de depolar. TGF-β hücrelerin büyümesi, çoğalması, değişik hücrelere dönüşmesi (diferensiasyon), yer değiştirmesi ve kendi kendini sonlandırması (apoptosis) aşamalarını kontrol eder. Zaman zaman mikrofibrillerden çözünen TGF-β vücuttaki dokuların ve organların büyümesini ve onarımını sağlar. FBN1 genindeki mutasyon sonucu mikrofibril yapımı olumsuz olarak etkilendiğinde çok miktarda TGF-β molekülü serbest kalarak dokuların aşırı büyümesine neden olur.