Tanı

Talustan ayrı bir os trigonumun, ya da talusa sinkondrozla bağlanan bir os trigonumun basit radyolojik tetkikte görüntülenmesi ve tanınması kolaydır. Güçlü bir zorlamayla sinkondrozun kırıldığı olguda düzenli sınırlara sahip kemikçiğin talusa bakan sınırının düzensiz olduğu fark edilir.

Kemik sintigrafisinde os trigonuma uyan kısımda tutulumda artış görülür. Sintigrafinin pozitif çıkması os trigonum açısından özgünlük oluşturmasa da, sintigrafinin negatif çıkması durumunda os trigonum sendromu tanısından uzaklaşmak gerekir.

Bilgisayarlı tomografiyle os trigonumun serbest bir kemikçik mi (olguların yaklaşık ¾’ünde) olduğu, yoksa talusa sinkondrozla mı bağlandığı anlaşılabilir.

MRG ile os trigonum sendromuna yol açan nedenin kaynağı daha iyi anlaşılır. Özellikle basit radyolojik tetkikte os trigonumun gösterilemediği inatçı ayak arkası olgusunda değerlidir. MRG ile sinovit, ayak bileği arka kapsülünde kalınlaşma, talusta ödem ve fleksör hallusis longus tendonunda tenosinovit gibi patolojiler ortaya konabilir. Talusta kemik iliği ödemine rastlanması dış çıkıntı kırığına işaret eder.

Ayırıcı tanıda Aşil tendiniti, Aşil tendonunda kopma, fleksör hallusis longus tendiniti, retrokalkaneal bursit, Haglund deformitesi, kalkanustan kopma kırığı, peroneal kasta zorlanma, sural sinir tuzaklanması ve Sever hastalığı hatırlanmalıdır.

Tedavi

Yakınmasız os trigonum olgusunda herhangi bir işlem yapılmaz. Os trigonum sendromlu tüm hastalara başlangıçta konservatif tedavi uygulanır. Ağrıyı ve ödemi azaltmak için 10 ila 20 dakikalık seanslar halinde günde 2 ila 4 kez basınçlı buz uygulaması yapılır ve antiinflamatuvar ilaçlara başlanır. Ağrılı bölgeye ultrason, ya da os trigonum çevresine skopi altında lokal kortizon uygulaması yapılabilir. Lokal kortizon uygulaması 10 gün sonra 1 kez daha tekrarlanabilir. İnflamasyonu baskılayan lokal kortizon uygulamasıyla bazı hastalarda uzun süreli iyileşme sağlanabilir.  

Plantar fleksiyon hareketini kısıtlamak önemlidir. Bu amaçla ROM walker denilen breyslerden yararlanılabilir. Şiddetli olguda 2 ila 3 haftalığına bot alçı yapılabilir, ancak gelişecek eklem sertliği nedeniyle midtarsal eklemlerin ayak bileği hareketini yeterince destekleyemeyeceği gerekçesiyle uzun süreli tespitten kaçınılmalıdır.

İnflamasyon safhasını atlatan hastada ayak ve ayak bileği kasları ile ayak bileği bağlarını güçlendirici egzersizlere başlanır. Ayak midtarsal eklemlerdeki hareketi arttırmak önemlidir.

Olguların çoğunluğu konservatif tedaviye yanıt verir. Konservatif tedaviye yanıt vermeyen, ya da profesyonel yaşamı gereği (balerin, futbolcu, atlet vb.) uzun süreli konservatif tedaviyi kabul etmeyen hastada soruna neden olan kemikçik çıkartılır (eksizyon). Eksizyon açık cerrahi ile yapılabileceği gibi artroskopik olarak da yapılabilir. Yakınma geçmişi 2 yılın üstüne çıktıkça eksizyona rağmen yakınmaların tümüyle geçme olasılığı da azalır. Eksizyona ek olarak kalınlaşmış fleksör hallusis longus tendonu da gevşetilir. Midtarsal eklem hareketi kısıtlı olan, büyük bir os trigonuma, ya da arka çıkıntıya sahip olan, talus stabilizasyonunu zorlaştıran ayak bileği burkulmalarına sıkça maruz kalmış olan şahıslar konservatif tedavinin başarı şansının düşük olduğu hastalardır.