Tedavi

Zemininde nöromusküler bir hastalık (örneğin, serebral palzi) olmadığından emin olduğumuz normal çocuklarda gerek femoral anteversiyona, gerekse tibiadaki iç rotasyon kusuruna bağlı içe dönük yürümelerin büyük çoğunluğu zamanla düzeldiği veya işlevsel kusur yapmayacak belli bir düzeye indiği için, bu çocuklarda yıllık takiple yetinilir.

Femoral anteversiyonu düzelteceği iddiasıyla ayakkabının topuğuna yerleştirilen ve çocuk bastığında ayağı dışa doğru dönmeye zorlayan (torque heel), ya da bacak ile ayakkabıya tutturulan ve yine çocuk bastığında ayağı dışa doğru çeviren özel bir kablodan ibaret (twister cable) apareylerin, bir yararı olmadığı anlaşılmıştır. Aynı şekilde geceleri ayakları dışa dönük pozisyonda tutan Dennis-Browne atelinin uzun süre kullanılması salık verilirse de çocukların bunu tolere etmesi mümkün değildir ve etkinliği de tartışmalıdır.

Bale, buz pateni, paten kayma ve bisiklet kullanımı özendirilir. Çocuğun W şeklinde oturmasına müdahale etmenin anlamı yoktur. Normalden büyük, kaba ve ağır ayakkabılardan kaçınılmalıdır.

Femoral anteversiyona bağlı içe dönüklük, eskisi kadar olmasa da yine sık sık takılma, tökezleme, hatta düşme gibi yakınmalara neden oluyorsa bu hastalarda yapılacak tek tedavi seçeneği cerrahidir, ancak bu kararın verilmesi için 8 ila 9 yaşına kadar beklenmesi gerekir. Çok ileri, inatçı olgularda hasta iyi bir şekilde takip edildiyse cerrahi yaş 6 yaş sınırına kadar çekilebilir. Yapılacak işlem femurun osteotomize edilerek (cerrahi olarak kesilerek), tek taraflı ise karşı tarafla aynı dereceye kadar, çift taraflıysa yaşına uyan dereceye kadar uzun ekseni etrafında döndürülerek bir plak ile tespit edilmesidir. Bu işlem tercihan femurun intertrokanterik veya subtrokanterik bölgesinden yapılır, ancak dizde de bir dizilim düzeltmesi yapılacaksa femurun suprakondiler bölgesi tercih edilir. Ameliyat sonrası alçıya gerek yoktur. Hasta ikinci gün koltuk değnekleriyle bastırılmadan yürütülür. Onuncu ila onikinci haftadan sonra yük verdirilmeye başlanır.

İhmal edilen femoral anteversiyona bağlı içe dönüklük patellar kompresyon sendromuna yol açar. Dizde fleksiyon-ekstansiyon hareketi sırasında femur kondilleri arasındaki femoral oluk içinde kayan patella (dizkapağı kemiği), femurun içe dönük oluşu nedeniyle dıştaki femur kondiline doğru kayar ve zamanla burayı aşındırmaya başlar. Buna bağlı olarak hasta 15 ila 20 yaşlarına geldiğinde dizinde ağrı başlar (patellar kompresyon sendromu). Diz kıvrık şekilde bir müddet oturmakla, bağdaş kurmakla ağrısı olur ve artar. Bu hastalarda ilaveten Q açısının artışına neden olan başka patolojilerin bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Tedavide patellanın lateral retinakulumu artroskopi yardımıyla kesilerek (patellar lateral gevşetme) patellanın femoral oluğa normal oturması sağlanır. Daha ciddi olgularda ilaveten femoral derotasyon osteotomisi yapılarak anteversiyon normal değere getirilmelidir.

Tibiada iç rotasyon kusuruna bağlı içe dönüklük femoral anteversiyona oranla düzelmeye daha inatçıdır. Yakınmaların devamı etmesi durumunda tedavi cerrahidir, ancak 5 ila 6 yaşlarına kadar beklenmesi gerekir. Cihaz veya ayakkabı modifikasyonlarının ve egzersizlerin tibianın düzelmesine katkısı yoktur. Tibia ve fibula osteotomize edilerek tek taraflı olgularda karşı ayak kadar, çift taraflı olgularda ise normal ayak ilerleme açısı değerine kadar dışa döndürülür ve Kirschner telleriyle tespit edilir. Altı ila sekiz hafta uzun bacak alçısı yapılır. Kemiğin kesildiği yerde kemik uçlarının temas ettiği alan, osteotomiye has geometri nedeniyle azalacağı için geç kaynama veya kaynamama riski vardır.

Düzeltilmemiş tibia iç rotasyon kusurlarının diz veya ayakbileğinde kireçlenmeye (dejeneratif artrit) yol açtığı gösterilememiştir.

Metatarsus adduktusun tedavisi kendi bölümünde anlatılmıştır.