FREIBERG HASTALIĞI

Genellikle ergenlik çağında rastlanan ve ayakta metatars başında harabiyet ile seyreden bir hastalıktır. Çoğunlukla tutulan 2. tarak kemiğidir (metatars).

Genel Özellikler

Kızlarda daha sıktır. Kız : erkek oranı yaklaşık 5 : 1'dir.

Olguların hemen hemen tamamında (yaklaşık % 95) 2. ve 3. metatarslar tutulur, ancak diğer metatarslarda da görülebilir. Olguların çoğunluğunda tutulan 2. metatarstır. Tek ayakta tek metatars tutulumu kuraldır. Olguların yaklaşık 1/10'unda her iki ayakta da tutulum görülür.

Nedeni

Nedeni tam aydınlatılamamıştır. Hastalığın ortaya çıkmasında birden fazla faktörün rol aldığında birleşilmekte, ancak hangi etkenin daha ağırlıklı olarak ön planda olduğunda düşünceler farklıdır.

Freiberg hastalığı epifizde büyüme bozukluğuyla seyreden hastalıkları bünyesinde toplayan ostekondrozlar arasında ele alınırsa da, bu husus Freiberg hastalığının erişkinde görülen şeklini ve  metatars başında çökmeye kadar varan olayları açıklayamaz. Üstelik ostekondrozlar erkeklerde daha sıkken, Freiberg hastalığı çok belirgin bir biçimde kızlarda ortaya çıkar.

Olguların büyük çoğunluğunda (yaklaşık % 85) hastalığın ayaktaki en uzun metatarsda görülmesi, aşırı yüklenmenin hazırlayıcı bir etken olduğunu düşündürmektedir. Normalde 1. metatars başının karşılaması gereken yükün 2. metatarsa aktarılması sonucu anormal basıya bağlı olarak mikrokırıklar oluşmakta, bunlar da metatars başının kan dolaşımını olumsuz etkilemektedir. Nitekim klinik, radyolojik ve histolojik bulgular metatars başında gelişen avasküler nekrozu işaret etmektedir. Her ne kadar bu avasküler nekroz görünümüne doğrudan travmanın yol açtığı iddia edilmişse de olguların ancak 1/5'inden azında travma öyküsü vardır. Öte yandan Freiberg hastalığının hemen hemen tamamının görüldüğü 2. ve 3. metatarslar en az hareketli metatarslardır. Bu durum tekrarlayan aşırı yüklenmelere karşı söz konusu metatars başlarını risk altına sokmaktadır. Ayrıca yapılan anatomik çalışmalar 2. ve 3. metatars başı damarlanmasının çok değişik şekilde olduğunu, kanla beslenmesinin diğer metatarslara oranla çok daha düzensiz olduğunu göstermiştir. Yüksek topuklu ayakkabı giymek yüklenmeyi arttıran diğer bir faktör olarak görünmektedir.

Bir diğer iddiaya göre, ani dorsifeksiyon zorlaması sırasında proksimal falanks tabanı ile metatars başının dorsali arasındaki sıkışmanın (impingement) tekrarı bu duruma yol açmaktadır. 2. ve 3. metatarslarının daha az hareketli oluşu bu sıkışmayı kolaylaştırıcı unsur olarak gözükmektedir. 2. metatarsofalangeal eklem kapsülü dorsalde daha kalın ve sert olduğundan sıkışma her zaman metatars başı dorsalinde görülmektedir.

• Köhler II hastalığı

• Freiberg's infarction