Tedavi

Ağrısız olan deformite nedeniyle bazı ebeveynler önerilen tedaviden uzak dururlar, ancak doğumsal vertikal talusun konservatif yöntemle tedavi edilebileceği en iyi dönem olan ilk 3 ayı kaçırmış olurlar.

6 aylıktan ufak, fazla sert olmayan bir ayakta nazik manüplasyon ve bunu izleyen seri alçılama ile talonaviküler eklemin redüksiyonu sağlanabilir.

Bu amaçla alçı her hafta değiştirilir ve her seansta manüplasyonla naviküler redükte olmaya zorlanır. İzlenen yok çarpık ayak tedavisinde uygulanan Ponseti yönteminin adeta tersidir. Ekinus hariç vertikal talusun tüm komponentleri birlikte düzeltilir ve ekinusun düzeltimi en sona bırakılır. Aynı Ponseti yönteminde olduğu gibi ayak talus başı etrafında döndürülür.  Bir elle ayağın ön kısmı plantar fleksiyona ve adduksiyona nazikçe zorlanırken, ayak tabanında talus başının iç tarafına basan diğer elin baş parmağıyla talus ayak sırtına ve dışa doğru itilir.  Bu aşamada ekin ve varus konumundaki topuğa düzeltici bir işlem yapılmaz. Yaklaşık 5 alçıyla talonaviküler eklem redüksiyonu sağlanabilir. Son alçı, ayak sırtındaki ve ayak dış tarafındaki yumuşak dokuları yeterince esnetebilmek için adeta çarpık ayağı andırır şekilde azami ekinovarus konumunda yapılır.

Sonraki aşamada, genel anestezi altında talonavikler eklemde sağlanmış olan redüksiyon perkütan geçirilen Kirschner teli ile güvenceye alındıktan sonra perkütan aşilotomi uygulanır; yani Aşil tendonu kesilir. Ayak bileği nazikçe dorsifleksiyona zorlanarak alçı yapılır. Bu işlem sonrası yapılacak haftalık değişmeli alçılarda her seferinde ayak bileği biraz daha dorsifleksiyona zorlanarak en az 20 derecelik bir dorsifleksiyon elde edilir. Kirschner teli 4 ila 6 hafta sonra çıkartılır ve cihaza geçilir. Cihaz ayağı hafif ekinusda ve içeri dönük olarak tutan ayakkabılar ve aradaki çubuktan (bar) ibarettir. Cihaz gece-gündüz uygulanır (en az 6 ay). Çocuk yürümeye başladığında cihaz sadece uyurken kullandırtılır (en fazla 24 aylık olana dek).

İzole olguda ters Ponseti yöntemi oldukça başarılıdır. İzole olmayan olguda kalıcı başarı şansını belirleyen ayak kaslarının gücü ve ayaktaki sertliktir.

Fazla sert olmayan, 6 aydan büyük ancak 3 yaşından küçük izole olguda önce ufak bir kesiden girilip talonaviküler eklem kapsül açılarak yerine konur (açık redüksiyon) ve Kirschner teli ile redüksiyon güvenceye alınır. Topuktaki ekin durumunu gidermek için aşilotomi yapılır. Kontrakte peroneal, tibialis anterior ve parmak ekstansör tendonlarına uzatma gerekiyorsa yapılır. Daha sonra haftalık değiştirilen alçılarla ters Ponseti yönteminde olduğu gibi ayak tabanından kalkaneusun ön kısmına basarak ayak bileği giderek dorsifleksiyona, ayağın ön kısmı da adduksiyona zorlanır. Kirschner teli 6 hafta sonra çıkartılır ve sonrasında cihaz uygulamasına geçilir. 

Seri alçılama ve perkütan aşilotomi ile düzelen olgunun son kontrolünde deformitenin yinelediği fark edilirse hastaya muhakkak tam bir nörolojik muayene yapılmalı ve özellikle o güne kadar belirti vermemiş spina bifida ve gergin omurilik gibi bir durumun var olup olmadığı araştırılmalıdır. Nörolojik muayenesi negatif çıkan hastada yinelemenin nedeni genellikle talonaviküler eklemde düzgün bir redüksiyonun sağlanamamasıdır. Ayrıca, ayak arka kısmındaki ekin konumunun giderilememesi de nükse yol açabilir. Yineleme görülen ayağa tekrardan birkaç seans alçı uygulaması yeterli olur.

Geç kalınan, seri alçılamaya yanıt vermeyen, oldukça sert izole vertikal talusta hastanın yaşı ve patolojinin ağırlığı dikkate alınarak gereken yumuşak doku gevşetmeleriyle birlikte (aşiloplasti, peronealler, tibialis anterior ve ayak parmak ekstansörlerinin uzatılması) navikülerin tümüyle çıkartılması (naviküler eksizyonu), subtalar artrodez, lateral kolon uzatma ve triple artrodez seçeneklerinden biri tercih edilir 

İzole olmayan, kas-sinir sitemi hastalığıyla, ya da bir sendromla birlikte görülen vertikal tatalus olguları hastalığın özelliği, yaş, patolojinin ağırlığı, ayak kaslarının gücü ve ayağın katılığı gibi birçok husus birlikte değerlendirilerek tedavi edilir. Genelde bu tür ayaklar seri alçılama yöntemine dirençlidir, ancak cerrahi girişim öncesi dorsolateral yumuşak dokuları bir nebze olsun gevşetebilmek için birkaç seans alçı uygulanabilir. Sert ayakta ayak sertliğini daha da arttıracak geniş yumuşak doku gevşetmelerinden kaçınmak gerekir. Birçok olguda hedef belirti vermeyen düz taban bir ayak elde etmekle sınırlı olabilir.