Tedavi

Çocuklarda yaşın artmasıyla birlikte ayak bağları eskiye oranla daha sertleşir. Bunun sonucu iç uzunlamasına kemerde bir artışın görülmesi, bu gelişmenin ortopedik ayakkabı, ya da ayakkabı içi kullanılan tabanlıkların etkinliğinden bağımsız olarak oluştuğunu ortaya koymaktadır. Ayakkabı kullanma alışkanlığı olmayan ülkelerde düztaban çocuklar üzerinde yapılan çalışmalar yaşın artmasıyla birlikte ağrıya neden olan deformitelerin gelişmediğini göstermektedir. Ortopedik ayakkabıların, ya da tabanlıkların iç uzunlamasına kemer gelişimi üzerindeki etkilerini araştıran karşılaştırmalı çalışmalardan anlamlı bir sonuç çıkmamıştır. Yapılan çalışmalar esnek tip düztabanlığı bulunan hastalarda ağrının ortaya çıkışının iç uzunlamasına kemerin oluşup oluşmadığıyla ilintili olmadığını, ancak subtalar (aşık ile topuk kemiği arasındaki eklem) hareketi kısıtlayan Aşil tendonundaki kısalma ile yakından ilintili olduğunu göstermektedir.

Halk arasında ortopedik ayakkabı denilen ayakkabı çeşitleri (modifikasyonları) ve ayakkabı içine giyilen, özel yapım tabanlık gibi dış desteklerin iç uzunlamasına kemerin oluşturulmasındaki katkılarının geçici olduğu, yani uzun süre kullanılsa dahi bu dış destekler ayaktan çıkartıldığında iç kemerin yeniden düzleşeceği yönünde ebeveynler ikna edilmelidir. Ayakkabıların ayak gelişimi üzerindeki işlevi ebeveynlere iyice anlatılmalıdır. Zaten bir 'deformite' olup olmadığı yönünde dahi fikir birliği olmayan bu durumu 'tedavi' etmeye kalkmanın ne kadar mantıklı olduğu ortadadır; üstelik bir de etkinliği olmayan araçların kullanılması olayı daha da trajik hale getirmektedir.

Esnek tip düztabanlığı bulunan çocuklarda tedavi stratejisi dış desteklerle ayak şeklini düzeltme üzerine değil, ayakta ortaya çıkabilecek ağrıyı önleme, ya da mevcut ağrıyı dindirme üzerine kurulmalı, ebeveynlerin beklentileri bu yönde realize edilmelidir.

Aşil tendonu kısalığı pasif germe egzersizleriyle giderilmeye çalışılmalıdır. Ufak çocuklarda bu işlem anne tarafından yapılırken, daha büyük çocuklara Aşil tendonunu nasıl gerecekleri öğretilebilir. Aşil tendonu kısalığına bağlı subtalar hareket kısıtlılığını önlemek için parmak ucu yürüyüşü yararlıdır; parmak ucu yürüyüşü bu çocuklarda bulunan tibialis posterior kası yetersizliğini de bir miktar giderebilir.

Aşil tendon kısalığı subtalar hareketi ve iç uzunlamasına kavsin düzelmesini engellediğinden vücut ağırlığı ve çocuğun koşarken, zıplarken oluşturduğu yüklenmeler normalde olduğundan çok daha dar bir alanda yoğunlaşır; bu da ağrıya neden olabilir. Ayağa yansıyan yükün daha geniş bir alana dağıtılmasıyla ağrı önlenebileceğinden, ya da dindirilebileceğinden bu tür hastalara özel yapım tabanlıklar (UCBL) kullandırtılır. Dört yaşından ufak çocuklarda içten kamalı özel yapım ortopedik ayakkabılar çocuğun yaşı gereği daha kullanışlıdır. Topuk ve taban desteği veren, arka kısmı hafif kalkık koşu ayakkabıları tercih edilir.

Arkadan bakıldığında topukların aşırı valgusta oluşu, topuğun aşık kemiğini yeterince taşımadığını ve ilerde ağrıya neden olabileceğinin diğer bir göstergesidir. Bu hastalarda da UCBL tabanlıklar kullandırtılması yerinde olur.

Eğer günlük aktivitelerden alıkoyacak kadar bir ağrı mevcutsa, ya da ayak tabanında iç uzunlamasına kemerin yüklenmesine bağlı nasırlar oluşmuşsa, çok nadir de olsa, cerrahi girişimlere başvurulur. Çok sayıda cerrahi teknik tarif edilmiş olmasına rağmen en iyi sonuç lateral kolon uzatma + medial imbrikasyon (büzme) + Aşiloplasti tekniği ile alınır. Sekiz haftalık alçı sonrası hastalar en az 2 yıl UCBL tabanlık taşırlar.