FEMORAASETABULER SIKIŞMA

Femoraasetabuler sıkışma (FAS), kalça ekleminde femur başı ve femur boynu ile asetabulumdaki morfolojik değişikliklere bağlı olarak gelişen, anormal sürtünme sonucu ağrı ve hareket kısıtlanmasıyla seyredip, tedavi edilmediğinde kalça ekleminde erken yaşta kireçlenmeyle (dejeneratif artrit) sonuçlanan patolojik durum olarak tanımlanabilir. Femoraasetabuler sıkışma erken yaşta görülen kalça dejeneratif artritinin en başlıca nedenidir.

Kalça ekleminde dejeneratif artrit geliştiği zaman bu duruma koksartroz denir. Koksartroz primer ve sekonder olmak üzere iki grupta toplanır. Primer koksartrozda sorun esas olarak eklem yüzeyini örten hiyalin kıkırdağın yapısındaki bozukluktan kaynaklanırken, sekonder koksartrozda doğumsal, gelişimsel ve travmatik nedenler söz konusudur. Son 30 yılda femoraasetabuler sıkışmaya yol açan mekanizmaların aydınlatılmasıyla, primer olarak nitelendirilen birçok koksartoz olgusunun aslında böyle olmadığı anlaşılmıştır.

Anatomi

Kalça eklemi küre şeklindeki femur başının oluşturduğu ball (top anlamında) ve çanak şeklindeki asetabulumun oluşturduğu socketden (yuva anlamında) ibaret bir ball-and-socket eklemdir. Tüm eklem yüzeyi (femur başı ve asetabulum) hiyalin yapıdaki eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Çok düzgün ve uyumlu olan hiyalin eklem kıkırdağı sayesinde eklem hareketi son derece düşük bir sürtünmeyle gerçekleşir. Asetabulumun kenarı ise fibro kıkırdak yapıdaki labrum ile çevrilidir. Labrum asetabulumu derinleştirmekle kalmaz, aynı zamanda femur başını asetabulum içinde tutarak stabiliteye de yardımcı olur. Femur başı küre şeklindedir ve femur boynuna kavuşurken baş ile boyun arasındaki çap farkından doğan bir oyukluk oluşur (offset). Bu seviye farkı sayesinde asetabulum kenarının femur boynuna dayanması önlenerek azami kalça hareket açıklığı sağlanmış olur.

• femoroacetabular impingement