FEMUR BAŞI EPİFİZ KAYMASI

Ergenlik çağındaki hızlı boy atma döneminde bazı çocuklarda femur başı ile boynu arasında kalan, kıkırdak yapıdaki büyüme plağında kayma gerçekleşir. Bunun sonucunda femur başı asetabulum içinde yerinde kalırken, femur boynu ve cismi femur başına göre yer değiştirir.  Bu yer değiştirme hemen hemen her zaman femur boynu ve cisminin öne ve yukarı doğru yer değiştirmesi şeklinde olur.  Nadiren bu yer değiştirme arkaya veya aşağıya olarak gerçekleşir.

Genel Özellikler

Femur başı epifiz kayması (FBEK) ergenlik çağında en sık görülen kalça rahatsızlıklarından biridir.

FBEK’nın görülme sıklığı ırk, cinsiyet ve coğrafi yerleşime göre değişkenlik gösterir. Genel bir oran vermek gerekirse görülme sıklığı 100.000’de 1 şeklindedir.

ABD’nde siyahi ırkta daha sık rastlandığı saptanmıştır. Genel olarak beyaz ırkta ve Latin ırkında daha az görülmektedir.

Erkeklerde daha sık görülmektedir. Bu oran eskiden 5:1 iken, günümüzde, kızların sportif yaşantıya daha fazla önem vermelerinden olsa gerek, 3:2 ila 2:1 düzeyine inmiştir.

Sol kalçada daha sık rastlanmaktadır (3:2 ila 2:1), ancak bunun nedeni açıklanamamıştır.

FBEK’nda mevsimsel bir özellik olduğu da belirtilmektedir. Buna göre Haziran ve Temmuz ayları kayma açısından riskli aylardır.

Görülme yaşı ergenlik ile yakından ilgilidir. 5 olgudan 4’ünde kayma ergenlik dönemindeki hızlı büyüme döneminde gerçekleşmektedir. Erkeklerde 13 ila 15 yaşında (ortalama 13,5), kızlarda ise 11 ila 13 yaşları arasında (ortalama 11,5) belirti verir. Adet görmeyle birlikte kayma riski azalır. 10 yaş altı veya 15 yaş üstü çocuklardaki FBEK’nda muhakkak bir endokrin bozukluğu veya sistemik bir hastalık düşünülmelidir. FBEK görülen şişman çocuklarda kayma beklenen yaştan daha önce başlar.

FBEK görülen hastaların çoğunda kemiklerin olgunlaşmasında genel bir gecikme söz konusudur. Olguların yaklaşık % 70’inde kemik yaşında 20 aya kadar varan geriliğe rastlanır.

Çift taraflı tutulum oranı seriden seriye değişmektedir, ancak olguların yaklaşık yarısında ilk başvuru sırasında mevcuttur. Diğer kalçadaki patolojik durum hastaların yaklaşık % 20 ila % 25’inde ilk başvuru sonrasında ortaya çıkmaktadır. Çift taraflı tutulum gösteren olguların % 80’inde, diğer kalçadaki kayma ilk başvurudan sonraki 18 ay içerisinde gerçekleşmektedir. Uzun dönemli seriler çift taraflı tutulumun olguların % 60 ila % 80’inde görüldüğüne dikkat çekmektedir. Büyümenin sonlanmasından az önce gerçekleşen bu kaymalar pek bir yakınmaya neden olmamaktadır. Endokrin bozukluğa bağlı olanlarda her iki kalçanın da tutulma olasılığı çok daha fazladır. Çift taraflı tutulum erkeklerde ve daha ufak yaşta başvuran şişman hastalarda da daha sıktır.