SPONDİLOEPİFİZER DİSPLAZİ

Omurganın ve uzun kemiklerin epifizlerini tutarak boy kısalığı ile birlikte özellikle kalça ekleminde ilerleyici bozukluğa yol açan genetik bir hastalıktır. Hastalığın ortaya çıkış zamanına göre doğumsal (konjenita) veya geç (tarda) tiplerine ayrılır. Her iki tipin genetiği kadar hastalığın şiddeti ve seyri de birbirinden farklıdır. 

DOĞUMSAL SPONDİLOEPİFİZER DİSPLAZİ

Nedeni

Doğumsal spondliloepifizer displazi (DSD) 12. kromozomda yer alan COL2A1 genindeki bozukluğun yol açtığı bir dizi hastalığın arasında yer alır. COL2A1 geni tip II kollajen sarmalında yer alan pro-alfa₁(II) zincirinin yapımından sorumludur. Normalde 3 adet pro-alfa₁(II) zinciri birbiri üzerine dolanarak üçlü sarmal halindeki prokollajen (II)’yi oluşturur. Prokollajen (II) daha sonra hücre dışında tip II kollajene dönüşür.

Tip II kollajen kıkırdağın temel yapısını oluşturur. Ayrıca, endokondral kemikleşme yoluyla kıkırdaktan gelişen kemik dokusunun ve diğer bağ dokusu elemanlarının sağlıklı oluşması için şarttır. Tip II kollajen gözin içini dolduran jelatinöz yapıdaki saydam sıvıda (vitröz sıvı), omurlar arasındaki disklerin içinde bulunan jelatinöz yapıdaki maddede (nukleus pulposus), iç kulaktaki kemikçiklerde, kaslarda ve ciltte de bulunur.

COL2A1 genindeki bozukluk genellikle mutasyon sonucunda meydana gelir. Anormal, ya da kısa pro-alfa₁(II) zincirlerinden oluşan, bozuk tip II kollajenin dokularda yer almasıyla hastalık süreci başlar. Hastalık otozomal dominan yolla kalıtılır. Çoğu olguda hastalık aile bireylerinde görülmezken yeni mutasyon sonucu oluşur.