MUKOPOLİSAKKARİDOZLAR 

Mukopolisakkaridoz, vücudun değişik dokularında bulunan glikozaminoglikan moleküllerinin yıkımında kritik rol oynayan lizozomal enzimlerin yokluğu sonucu, değişik mukoplisakkaridlere ait yıkım ürünlerinin vücuttaki değişik organ ve dokularda birikmesiyle karakterize metabolik depo hastalığı olarak tanımlanabilir.

Mukopolisakkarid molekülü, hiyaluronik asid içeren bir proteine bağlanmış glikozaminoglikandan ibarettir. Glikozaminoglikanlar (GAG) kemik, kıkırdak, tendon, eklem sıvısı, kornea ve cilt gibi vücuttaki birçok dokuda bulunur. GAG’ların daha ufak moleküllere çevrilerek gerçekleşen yıkımında 11 adet değişik lizozomal enzimin rol aldığı bilinmektedir. Lizozom hücre içindeki bir organeldir ve bazı maddelerin yıkımında işlev gören birtakım enzimleri üretir. Mukopolisakkaridozda ya bu lizozomal enzimler yeterince yapılamamaktadır, ya da lizozomlar işlev görmeyen enzimler üretmektedir. Sonuçta, GAG’ların belli bir yere kadar yıkılmasıyla oluşan maddeler (heparan sülfat, dermatan sülfat, keratan sülfat) özellikle lizozomlarda olmak üzere hücre içinde birikmeye başlayarak değişik doku ve organın kalınlaşmasına ve genişlemesine neden olur. Hücre içinde biriken GAG yıkım ürünleri aynı zamanda lizozomlarda yer alan birtakım proteinlerin işlevini ve moleküllerin hücre içindeki hareketini de engellerler ve biriktikleri hücrede yol açtıkları hasarla zamanla dış görünümü, organların işlevini ve zeka gelişimini etkilerler. GAG yıkım ürünleri başlıca merkezi sinir sisteminde, periferik sinir gangliyonlarında, karaciğerde, dalakta, kalpte, koroner arterlerde, gözün retina tabakasında, periferik lenf düğümlerinde, hipofiz bezinde, testislerde, kemik dokusunda, bağlarda, tendonlarda ve eklem kapsülünde birikir.

Yeni literatürde lizozomal depo hastalığı olarak adlandırılan mukopolisakkaridozlar, eksik olan lizozomal enzim(ler)e bağlı olarak oluşan 40’ın üstünde değişik hastalığı barındırır. Bunlar özgün özellikleri olan 7 tipe, bunlar da alt tiplere ayrılır. Olguların yaklaşık % 80'ini MPS tip III oluşturur. MPS tip V olarak belirtilen Scheie sendromunun aslında Hurler sendromunun (MPS tip I) bir alt grubu olduğu anlaşıldığından MPS tip V tanımı artık kullanılmamaktadır.