X BACAK

Normalde bacaklar açıklığı dışa bakan hafif bir açılanma gösterir. Bu görünüme fizyolojik genu valgum denir.

Fizyolojik genu valgum yaklaşık 2 yaşından sonra gelişmeye başlayarak yaklaşık 4 yaşına doğru en üst düzeye ulaşır. Daha sonra yaklaşık 8 yaşına doğru azalarak bir daha değişmemek üzere erişkin yaştaki düzeyine iner. Fizyolojik genu valgum kızlarda bir miktar daha fazladır.

Fizyolojik sınırın 2 standart sapma değerinden daha fazla olan bir açılanma durumunda patolojik genu valgumdan söz edilir. Patolojik genu valgum çift taraflı olduğunda X bacak, tek taraflı olduğunda K bacak olarak adlandırılır.

Nedeni

Olguların belli bir kısmında genu valguma yol açan nedeni bulmak mümkün olmaz (idyopatik genu valgum). Bunun dışında patolojik genu valguma çok çeşitli hastalıkta rastlanır. Raşitizm, tibia proksimal  metafiz kırığı, serebral palsi, asimetrik bacak kısalığı (hemiatrofi veya hemihipertrofi), fibula hemimelisi, fibröz displazi, metafizer displazi, spondiloepifizer displazi, Ollier hastalığı ve diz çevresi büyüme plağı hasarı bunlardan başlıcalarıdır. Ayrıca, multipl herediter ekzostoz, nörofibromatoz, yaygın bağ gevşekliği ve fibrokartilajinöz defektte de genu valgum görülebilir.

Raşitizmin her türlü şeklinde genu valgum görülür. Kemik ve yumuşak doku direnci arasındaki dengenin sonuncusu lehine dönmesi neticesi oluşur. Özellikle raşitizmin böbrek rahatsızlığına bağlı olduğu renal osteodistrofide X bacak gelişimi klinik tablonun sabit bir parçası halindedir, çünkü metabolik kemik hastalığı çocuklarda bacakların normal fizyolojik valgusa gittiği dönemde etkin olmaya başlar. Böbrek sorunu ne kadar iyi tedavi edilirse, ya da böbrekteki patoloji ne kadar hafifse genu valgum da o kadar hafif olur. Genu valgum hemen her zaman çift taraflıdır. Ailesel hipofosfatemik raşitizmde ise hastalık çocukları fizyolojik varusun görüldüğü erken yaşta yakaladığından genu varum gelişir.

Serebral palside çömelme yürüyüşüne yol açan hamstring gerginliği, femoral anteversiyon ve kalçada adduktor + iliopsoas kontraktürü ile birleştiğinde dizler valgusa gider. Bu instabil pozisyon yürüme sırasında hastayı oldukça yorar. Hemen her zaman çift taraflıdır.

Çocukluk çağındaki ayrıksız tibia proksimal metafiz kırığı sonrası olguların yaklaşık yarısında posttravmatik genu valgum gelişir. Kırık aralığına yumuşak doku girmesi, sağlam fibulanın, ya da iliotibial bandın büyüme plağının dış tarafındaki büyümeyi dizginlemesi, ve büyüme plağının dış tarafında hasar gibi bir takım etkenler suçlansa da tibiadaki valgus gelişiminin mekanizması aydınlatılamamıştır. Tibiada valgus gelişimi kırık sonrası 1 yıl içinde azami düzeye ulaşır.

Fibula hemimelisinde adımlar arasındaki alanı arttırarak bacaktaki kısalığın yarattığı denge bozukluğunu gidermek için tibia dışa döner ve dizde genu valgum gelişir. Olguların büyük bir kısmına eşlik eden femur dış kondil hipoplazisi de genu valgumun diğer bir nedenidir. Femur dış kondil hipoplazisi uyluk kemiği doğumsal eksikliğinde de bulunabilir.

Fibröz displazi ve Ollier hastalığında daha çok tek taraflı genu valgum (K bacak) görülürken, multipl herediter ekzostozda genu valgum çift taraflıdır (X bacak).

• bilateral genu valgum

• Knock Knee