PSÖDOAKONDROPLAZİ

Kemiğin epifiz ve metafizlerini tutan bir cücelik çeşididir.

Genel Özellikler

Görülme sıklığının 30.000’de 1 olduğu tahmin edilmektedir.

Nedeni

Psödoakandroplazi 19. kromozomda (19p 13.1) yerleşik kıkırdak oligometrik matriks protein (Cartilage Oligomeric Matrix Protein, COMP) genindeki bozukluk sonucu ortaya çıkar. COMP geninin üretimini sağladığı protein (COMP) normalde kıkırdak, bağ ve tendonda hücreler arası sıvıda bulunarak hücrelerin gelişmesi, çoğalması ve apopitoz yoluyla yok olması süreçlerinde rol alır. COMP  kalsiyumu bağlama kapasitesi vardır.

Bozuk oluşan COMP  kalsiyum bağlama kapasitesi aşırı derecede arttığından, kıkırdak hücresinde yapılan ve kıkırdağın temel taşlarından olan proteoglikana kalsiyumun bağlanmasını yarışmalı olarak engeller. Bunun sonucunda hücre dışına atılma özelliğini yitiren proteoglikanlar ile bozuk COMP hücre içinde birikerek zamanla kıkırdak hücresinin erken ölümüne neden olur. Kıkırdak hücrelerindeki kayıp normal kemik oluşumunu ileri derecede etkiler.

Psödoakondroplazide COMP genindeki bozukluğa değişik mutasyonlar neden olur. Bugüne dek psödoakondroplaziye neden olduğu anlaşılan yaklaşık 60 adet mutasyon arasında, COMP'nden  aspartik asid adlı amino asidin silinmesiyle otaya çıkan ve 469delD olarak adlandırılan mutasyon en sık rastlanılanıdır (olguların yaklaşık % 30’unda). Diğer mutasyonların hepsinde bir amino asit bir diğerinin yerine geçer.

COMP genindeki mutasyonlar aynı zamanda multipl epifizer displazi denilen diğer bir hastalığı da oluşturabilir. COMP genindeki mutasyonların nasıl olup da bazen psödoakondroplaziye, bazen ise multipl epifizer displaziye neden olduğu bilinmemektedir.

Psödoakondroplazide mutasyonların çoğunluğu yeni mutasyondur, yani hastalıklı çocuğun ailesinde bu hastalığa rastlanmaz. Psödoakondroplazi genellikle otozomal dominan yolla kalıtılır. Bir hastalıklı genin kopyalanması hastalığın ortaya çıkması için yeterlidir. Nadiren psödoakondroplazi mozaizm yoluyla da kalıtılır. Bu durumda hastalıklı çocuk sağlıkla ebeveynlere sahiptir. Mozaizm yoluyla kalıtım otozomal resesif geçiş niteliğindedir.