Klinik Görünüm

İtiyadi patella çıkığı çocuğun yürümeye başlamasıyla birlikte hekime getirilir. Hastanın bu durumu iyi tolere etmesi, diz kapağının diz önündeki kalın cild tabakası tarafından maskelenmiş olması hekime başvuruyu daha da geciktirebilir. İtiyadi patella sublüksasyonu ise daha çok ergenlik döneminde saptanır.

İtiyadi patella çıkığında hastanın hatırlayabildiği bir travma öyküsü yoktur. Patella her fleksiyon hareketinde laterale kaymakta ve diz ekstansiyonu ile birlikte patellofemoral oluğa geri dönmektedir. Çıkık olgusunda patella bazen oluğa tam redükte olmayabilir. Çıkık hemen her zaman dizin lateraline doğrudur.

Aşağıdaki videoda dizin fleksiyona gitmesiyle diz kapağının dış tarafa doğru çıktığı, dizin ekstansiyona gitmesiyle de yerine oturduğu izlenmektedir.

Patellofemoral instabilite olgularının çoğunda sorun çift taraflıdır, ancak bir taraf daha ön planda olur.

İtiyadi patella sublüksasyonu tanısını koymak, bazen zor olabilir, çünkü hasta birçok yakınmayla başvurur ve mevcut bazı psikolojik sorunları olayı daha da karmaşık hale getirebilir. İtiyadi patella çıkığı hastanın koşmasını olumsuz etkiliyor olmasına rağmen ağrıya neden olmaz. Bu özelliği ile tekrarlayan patella sublüksasyonu veya çıkığından ayırt edilir. İtiyadi patella çıkığında ağrı eklem yüzeyinde dejeneratif artritin gelişmesiyle erişkin yaşta ortaya çıkar. İtiyadi patella sublüksasyonu bulunan hasta ise ergenlik yaşına doğru dizini uzun süre fleksiyonda tuttuğunda (örneğin, bağdaş kurmak) veya yokuş aşağı yürüdüğünde, ya da merdiven çıktığında artan diz önü ağrısından yakınır hale gelir. Koşma, atlama gibi fiziksel aktiviteler diz önü ağrısını arttırır. Bu tarz uzun süreli aktivite sonrası dizde uzun süre yaygın ağrı oluşur, ancak itiyadi sublüksasyondaki ağrı tekrarlayan sublüksasyondakine oranla çok daha az şiddettedir.

İtiyadi patella sublüksasyonunda hasta bazen diz kapağının kaydığını hisseder. Koşma, ya da yürüme gibi bir aktivite sırasında gelip geçici boşalma hissinden yakınır. Hasta anlık olarak dizine yük veremese de bu durum çıkıkta olduğu gibi düşmesine neden olmaz. Diz tam ekstansiyona giderken bir anlık duraklama olur ve hasta dizini güçlükle tam ekstansiyona getirir. Hasta bunu dizinin kilitlendiği şeklinde ifade eder. Genellikle ağır fiziksel aktivite sonrasında çıkan bu yakınmalara dizden gelen çıtlama, ya da gıcırdamayı da eklemek gerekir. Çıtlama, ya da gıcırdama hasta tarafından hissedilir.

İtiyadi patella sublüksasyonu, ya da çıkığında muayene sırasında diz önünde hassasiyet alınabilir. Künt karakterdeki ağrıya dizin herhangi bir kısmında rastlamak mümkündür. Bazen lateral ve medial eklem hizasında hissedilerek menisküs yırtığı ile karıştırılabilir. Ağrı diz arkasında, poplitea çukurunda dahi hissedilebilir.  

Tekrarlayan patella sublüksasyonuna, ya da çıkığa özgü patella çevresi ödeme ve diz içi efüzyona itiyadi patella sublüksasyonunda, ya da çıkığında rastlanmaz.

İtiyadi çıkık olgusunda diz ekstansiyondayken patella oluğunda tutulmaya çalışıldığında dizin bir noktadan sonra fleksiyona gitmediği, serbest bırakılmasını takiben patellanın oluğu terk etmesiyle diz fleksiyonunun tamamlandığı görülebilir.

Diz tam ekstansiyondayken patellanın dışa ve içe doğru kayma miktarı artmıştır.

Hastada yaygın bağ gevşekliği bulguları (parmaklar ve dirsekte aşırı ekstansiyon, dizde genu rekurvatum vb.), femoral anteversiyon, eksternal tibial torsiyon, genu valgum ve patella alta saptanabilir. Q açısına bakılır. 

Down sendromu, Turner sendromu ve Rubinstein-Taybi sendromu patellofemoral instabitenin rastlandığı,  yaygın bağ gevşekliği ile seyreden durumlardır.