Hastalığın Seyri

Radyolojik bulgulara dayanarak hastalığın seyrini tahmin etmek ve tedaviyi buna göre yönlendirmek, az bir hata ile mümkündür. Bu amaçla tanımlanmış başlıca iki sınıflama sistemi bulunmaktadır: Catterall sınıflaması ve lateral pillar sınıflaması.

Catterall sınıflama sistemi femur başındaki avasküler sahanın genişliğine dayanan bir sistemdir. Femur başının 1/4'inden azının tutulduğu olgular Catterall I, 1/4 ila yarısından azının tutulduğu olgular Catterall II, yarıdan fazlasının, ancak 3/4'ünden azının tutulduğu olgular Catterall III ve 3/4'ünden fazlasının tutulduğu olgular ise Catterall IV olarak adlandırılır.

Catterall I olgularda tutulan kısım hemen her zaman femur başının ön üst kısmıdır. Pratik olarak femur başında bir çökme görülmez. Catterall II olgularda ilaveten merkezi kısım da tutulmuştur, ancak femur başı epifizinde sağlam kemik kısmı daha fazla olduğundan, nekrotik kısmın çökmesi frenlenir. Catterall I ve II prognoz ve tedavi bakımından birbirinden pek bir farkı olmayan derecelerdir.

Catterall III'de femur başındaki avasküler sahanın çevresindeki  (radyografide iç ve dış tarafta) sağlam kemik miktarı azdır ve femur başındaki çökmeye karşı direnemez. Ayrıca avasküler saha ile büyüme plağı arasındaki ince sağlam kemik kısmı, büyüme plağının avasküler olaydan etkilenmesini önleyecek durumda değildir. Büyüme plağı erkenden kapanarak femur başının yeniden şekillenmesinde etkisiz kalır. Catterall IV olgular en kötü prognoza sahip hastalardır.

Lateral pillar sınıflaması femur başının dış kısmındaki sağlam kemik kısmının (dış sütun) radyolojik görüntüsüne dayanır. Bu dış sütun (lateral pillar) merkezi avasküler sahanın çökmesini önleyen, frenleyen bir destek görevi görür. Grup A'da dış sütunda çökme görülmez. Grup B'de dış sütunda çökme görülür, ancak bu orjinal epifiz yüksekliğinin yarısından azdır. Merkezi avasküler saha hemen her zaman dış sütundan daha fazla çöker. Grup C'de dış sütunda kemik yoğunluğu erkenden azalır, ancak dış sütun ile merkezi avasküler saha arasında fazla bir ayrışma görülmez. Dış sütun daha hastalığın başlangıcında orijinal epifiz yüksekliğinin yarısından daha fazla çöker. Hatta dış sütundaki çökme merkezi avasküler sahadaki çökmeden daha fazladır. Grup C olgular en kötü prognoza sahip hastalardır.

Lateral pillar sınıflaması güvenilir, daha basit ve kullanışlı bir sınıflamadır.

Hastalığın seyrini etkileyen bazı durumlar mevcuttur (risk faktörleri). Bu risk faktörleri:

• yaş (erkeklerde 6 yaş, kızlarda 5 yaş altı iyi seyirlidir)

• tutulum yüzdesi (femur başının yarıdan azının avasküler nekroza uğradığı durumlar iyi seyirlidir)

• femur başında lateralizasyon (femur başının yaklaşık % 30'undan fazlasının örtünmemeye başlaması kötü prognozu ifade eder)

• eklem haraketlerinde kalıcı kısıtlılık (3 aylık fizyoterapiye rağmen düzelmeyen kalça hareket açıklığında kayıp kötü prognozu işaret eder)

• cinsiyet (kızlarda daha ağır seyreder)

• metafiz kistleri (olayın ciddi seyrettiğini gösterir)

• tanıda gecikme (hastalık fragmentasyon evresinden önce yakalanırsa sonuç daha iyidir)

• şişmanlık (hastalığı olumsuz etkiler)