Klinik Görünüm

Patolojik genu valgum açılanmanın derecesine paralel yakınmaya neden olur. Ayak bilekleri arasındaki mesafe artarken dizler birbirine yaklaşır. Yürüme sırasında dizlerin birbirine temas ettiği görülür. Hasta uzun mesafe yürütüldüğünde dizlerin birbirine sürtünmesi sonucu ciltte kızarıklık saptanır. Açılanma daha fazlaysa yürüyüş sırasında çocuk bir dizini diğerinin önüne getirerek yürür. Bu durum yürümeyi oldukça zorlaştırır. Çocuk koşmakta güçlük çeker.

Dizin fleksiyon-ekstansiyon hareketi sırasında diz kapağı bir oluğun içinde kayar. Genu valgum söz konusuysa oluktaki açılanma nedeniyle diz kapağı oluğun dış duvarını aşındırmaya başlar ve hastada giderek diz önü ağrısı ortaya çıkar (patella dizilim bozukluğu). Genu valgumda koronal plandaki açılanmaya hemen her zaman az veya çok bir rotasyon komponenti de eklenir. Bu femoral anteversiyon ve/veya tibial dış rotasyon kusuru şeklinde olur. Bu durumda patella dizilim bozukluğu daha erken yaşta (10 yaş civarı) klinik belirti vermeye başlar.

Tek taraflı genu valgumda veya asimetrik X bacakta göreceli kısalık oluşur. Bu da pelvis oblikliğine ve telafi mekanizmasıyla belde az da olsa bir miktar eğriliğe neden olur.

Spina ilyaka anterior superiordan diz kapağı merkezine çekilen hayali hat ile, diz kapağının merkezinden tüberositas tibiaya çekilen hayali hat arasında oluşan Q açısının artmış olduğu saptanır. Diz tam ekstansiyondayken ölçülen Q açısının normal değeri kızlarda 11 ila 20 derece, erkeklerde ise 8 ila 14 derece arasındadır. Kızlarda 22, erkeklerde 18 dereceden fazla bir Q açısı patolojik olarak kabul edilir.

Koronal plandaki açılanmaya bazen femur ve/veya tibiadaki rotasyon da eklenir.

Hastada bağ gevşekliği bulunabilir.

Tanı

Tüm alt ekstremiteyi içine alan, ayakta basarken çekilmiş radyografi üzerinde femur ve tibia uzun eksenleri arasındaki açı hesaplanır (Ayrıntılı bilgi için Bacakta Normal Dizilim ile ilgili sayfayı ziyaret edin). Ayrıca diz kapağının oluk içindeki konumunu gösteren özel çekimlere gereksinim vardır. Bu amaçla dizin değişik fleksiyon derecelerinde patella ortasından kesit alan bilgisayarlı tomografi tetkikine baş vurulur. Kalçadaki femoral anteversiyon derecesini ortaya koyabilmek açısından bilgisayarlı tomografi gerekebilir.

Doğduklarında bebeklerin bacakları parantez bacak (fizyolojik O Bein) şeklindedir. Femur ve tibia arasındaki varus açısı yaklaşık 2 yaşına doğru azalır ve bacaklarda X bacak görünümü ortaya çıkar. X bacak görüntüsünün radyolojik ifadesi olan femur ve tibia arasındaki valgus açısı yaklaşık 4 yaşına doğru artarak zirve yapar. Daha sonra 6 ila 8 yaş aralığına doğru azalarak değişmez değerine ulaşır. Bu nedenle 8 yaşından sonra dizler ekstansiyonda ve ayakta çekilmiş bir radyografide femur ve tibia uzun eksenleri arasındaki valgus açısının 10 dereceden fazla çıkması patolojik genu valguma işaret eder. Bağ gevşekliği mevcutsa aynı radyografi hasta sırtüstü yatarken çekilir.

Genu valgumda ayak bilekleri arasındaki mesafe arttığından her iki iç malleol arasındaki mesafe ölçülerek de bir fikir edinilebilir. Femur ve tibia arasındaki açıyla aynı seyri izleyen malleoller arası mesafenin 8 yaşından sonra 8 cm'in üzerinde çıkması patolojik genu valgumu ifade eder.