Nedeni

Osteokondritis dissekansa (OCD) neden olan mekanizma hala karanlıktır, ancak olası etkenler arasında tekrarlayan travmalar başı çeker. Yapılan biyomekanik çalışmalarda femur distaline kuvvet uygulandığında subkondral kemikteki yüklenmenin en fazla femur medial kondilinde gerçekleştiği ve diz 60 derece fleksiyondayken en üst düzeye çıktığı saptanmıştır. Bu bölge OCD’ın en fazla görüldüğü alandır. Bu alanı sıkıştıran tibia eminensiyasının normalden iri oluşu da yaralanmaya zemin hazırlar.

OCD’a genç atletlerde daha sık rastlanması travma teorisini desteklemektedir. Özellikle diz, ayak bileği ve dirseklerin aşırı yüklenme altında kaldığı, ani yön değişikliklerinin sık yaşandığı jimnastik, futbol, tenis, skuaş, beyzbol ve halter OCD açısından risk taşıyan spor dallarıdır. Travma her zaman subkondral kemikte mikro kırıklar oluşturan tekrarlayan mikro travma tarzında değil de akut travma tarzında da olabilir. Dizde görülen bir osteokondral kırığın oluşma mekanizması, iyileşme evreleri ve iyileşmediğinde oluşan tablo OCD’a çok benzer. Bu nedenle OCD’ın fark edilmemiş, ya da üzerinde durulmamış bir osteokondral kırık olma olasılığı yüksektir.

Osteokondritis dissekans hastalarında genetik bir yatkınlık olduğu düşünülmektedir, çünkü olguların yaklaşık 4’te 1’inde her iki dizde de tutulum vardır. Ayrıca bazı hastalarda cücelik de eşlik etmektedir.

Oluşum Şekli

Tedavi edilmeyen OCD dejeneratif artrit ile sonlanabilir, ancak OCD’ın kendisi bir eklem kıkırdak bozukluğu değildir. Eklemin belli bir alanında eklem kıkırdağının altında yer alan subkondral kemiğin belli bir kısmının kanlanmasının bozulması ile OCD gelişme süreci başlar. Kanlanmanın bozulması, tekrarlayan mikro travmanın subkondral kemikte oluşturduğu mikro kırıklar nedeniyle olabildiği gibi, akut bir yaralanma sonucu da olabilir.

Nekrotik kemikte çatıyı oluşturan matrikste dekalsifikasyonun ve rezorbsiyonun başlamasıyla bu bölge biyomekanik olarak zayıflar ve tekrarlayan yüklenmeler sonucu çöker. Nekrotik kemiğin içine uzanan ve onarım sürecinde çok önemli rol oynayan damarlar çökme sonucu hasar görür. Yüklenmeler devam ettiği için kanlanması bozulan nekrotik kısım ile çevredeki sağlam kemik arasında fibröz dokudan bir sınır oluşur.

Eklem sıvısından beslenen eklem kıkırdağı subkondral kemiğin kanlanmasının bozulmasından çökme gerçekleşene dek geçen süre içerisinde olaydan etkilenmez. Çevreden sınırlanan nekrotik kemik zamanla yatağından kısmen veya tamamen ayrılır. Eklem içinde serbest cisim haline gelen nekrotik kemik parçası ve üzerindeki eklem kıkırdağına eklem faresi denir. Eklem faresindeki kıkırdak komponent eklem sıvısından beslenmeye devam ettiği için eklem içindeki varlığını sürdürür. Eklem faresinin sürtünme yoluyla eklem yüzeyinde oluşturduğu hasara, eklem faresinin terk ettiği yuvaya bağlı eklem düzensizliğinin oluşturduğu hasar eklenerek zamanla o eklemde dejeneratif artrit gelişir.