Doğal Seyir

Büyüme plağı açık kişilerde görülen OCD’ın iyileşme potansiyeli yüksektir. Dış femur kondilinde görülen lezyonlar iç femur kondilinde görülenlere oranla daha kötü bir prognoza sahiptir.

Tedavi

Çocukta ve ergende OCD’ın kendiliğinden iyileşmesi beklenen bir durumdur. Bu nedenle çevreden ayrılmamış, yani osteokondral parçanın stabilitesinin bozulmamış olduğu olguda sportif aktiviteler ile atlama, koşma, çömelme gibi günlük fiziksel aktiviteler yasaklanır, merdiven çıkma, tepe tırmanma kısıtlanır ve hasta 4 ila 6 hafta koltuk değneği ile yükten arındırılır. Yerleşik kas atrofisi için fizyoterapi (germe ve güçlendirme egzersizleri) önerilir. 4 ay içinde hastaların çok büyük bir kısmında klinik yakınmalar kaybolur ve MRG’de gösterilebilen iyileşme görülür. 2 ay içinde yakınmalarında değişiklik olmayan, ya da önerilere uymayan hastanın dizine 4 ila 6 haftalık alçı, ya da hareketin kısıtlandığı immobilizer (azami 16 hafta) uygulanabilir.

Stabil bir OCD’ta hasta erişkin yaşa ne kadar yakınsa bekleme süresi de o kadar kısalır. 4 ila 6 aylık izleme karşın klinik yakınmaları geçmeyen, takip MRG’de iyileşme bulguları görülmeyen, ya da başlangıç MRG’de OCD’ın stabil olmadığı anlaşılan olguda artroskopi endikasyonu vardır.

OCD alanı doğrudan gözle görülebildiğinden ve prob denen aletle hafifçe bastırıldığında stabil olup olmadığı sıhhatli bir şeklide anlaşılabildiğinden artroskopinin önemi büyüktür. Eğer OCD alanında eklem kıkırdağı sağlam ve düzgünse, prob ile bastırıldığında yumuşamış olduğu anlaşılsa dahi, ufak çaplı OCD’ta (1 cm’den ufak) her hangi bir işlem yapmaya gerek yoktur. Eklem kıkırdağı düzgün ve sağlam görünmesine karşın, büyük bir OCD söz konusuysa, ya da OCD alanında eklem kıkırdağı düzgünlüğünü kaybetmiş ve çatlaklar içeriyorsa, OCD yatağını da delecek tarzda ince Kirschner telleriyle çoklu delik açılır. Bu delikler aracılığıyla damardan zengin onarım dokusunun OCD’a daha kolay ulaşması hedeflenir. Ameliyat sonrası dizde tam harekete, 4. haftadan itibaren de tam yüke izin verilir.

Eğer OCD flep tarzında kalkarak kısmen yatağından ayrılmış, menteşelenmiş ve bir kısım subkondral kemik açıktaysa, ostekondral fragman yatağından alınır. Yatak küretle nazikçe kazınarak nekrotik kırıntılardan ve fibröz dokudan temizlenir, tazelendirilir. Yatağa, ince Kirschner teliyle, 3 ila 4 mm’lik aralıklarla, yağlı sıvı, ya da kan gelinceye kadar çoklu delik açılır (mikrofraktür yöntemi). Sonra da fragman yatağa başsız özel vida, eriyebilen vida, ya da fibrin yapıştırıcı yardımıyla tespit edilir. Ameliyat sonrası diz hareketlerine hemen başlanır. Bu amaçla ekleme istenen süre içinde devamlı hareket yaptırmak üzere tasarlanmış özel cihazlardan yararlanılabilir (CPM, continuous passive motion). Tam yük verdirme 8 ila 12 hafta arasında gerçekleşir.

Eğer OCD çevre subkondral kemikten tamamen ayrılmış, ancak halen yatak içinde duruyorsa, yatak tazelendirilir, mikrofraktür işlemi yapılır ve osteokondral fragman yerleştirilerek tespit edilir. Eklem kıkırdağında basamak oluşmaması ve osteokondral parçanın da fazla hasar görmemiş olması gerekir. Aksi halde osteokondral fragman eklem faresi gibi müdahale görür.

Eğer eklem faresi oluşmuşsa eklemdeki tüm serbest parçalar çıkartılır. Yuva ufaksa (çapı 1 cm’den küçük) yatağın fibro kıkırdakla dolması amaçlanarak yuva debritmanı ve mikrofraktür yöntemi ile yetinilir.

Osteokondritin geride bıraktığı krater büyükse eklem yüzeyini restore etmek gerekir. Bu amaçla değişik yöntemler tanımlanmıştır.

Özel bir alet yardımıyla femur dış kondilinden eklem kıkırdağını ve altındaki kemiği içeren greft alınır ve yuvaya yerleştirilir (otolog osteokondral greftleme, mozaikplasti).  Diğer bir yöntemde hastanın sağlam eklem kıkırdağından alınan kıkırdak hücreleri laboratuvar ortamında üretildikten sonra ayrı bir seansta yuvaya yerleştirilir (otolog kondrosit nakli). Öte yandan, günümüzde kıkırdak yerine geçen bir takım sentetik materyal mevcuttur ve bu konudaki çalışmalar sürmektedir.