Etken Mikroorganizma

Yeni doğanda (< 2 ay) akut septik artritin en sık nedeni Staphilococcus aureusken, ikinci en sık karşılaşılan patojen B grubu streptokoklardır, ancak Escherichia coli ve diğer gram negatif basiller ile  doğum kanalından bulaşan Neisseria gonorrhoeae da infeksiyonun nedeni olabilir.

2 ay ile 5 yaş arası çocukta en sık karşılaşılan patojen yine Staphilococcus aureusdur (yaklaşık % 70). Bu yaş grubunda ayrıca A grubu streptokoklara ve Streptococcus pneumoniaeya da sıkça rastlanmaktadır. Aşıların yaygın olarak kullanılmadığı dönemde olguların neredeyse yarısında etken Haemophilus influenzae tip B idi. Haemophilus influenzae akut septik artrit nedeni olarak sahneden çekilirken bu yaş grubunda Kingella kingae ve metisiline dirençli Staphilococcus aureus (MDSA) oranı artış göstermiştir. Kingella kingaenın özellikle süt çocuğunda (6 ay ila 36 ay) akut septik artit oluşturan patojenler arasındaki görülme sıklığı dikkat çekicidir.

Cinsel aktivitesi olan ergende Neisseria gonorrhoea tek bir eklemde, ya da çok sayıda eklemde artrite yol açabilir.

Belli bazı durumlarda bazı mikroorganizmalar daha ön plandadır. Orak hücreli anemisi bulunan çocukta NTS (Non-typhoidal Salmonella), zona geçiren çocukta A grubu streptokok, kene ısırmasından sonra gelişen artritte Borrelia burgdorferi, kedi tırmığı sonrası Bartonella henselae, hayvan ısırığından sonra ise Coxiella burnetii etken mikroorganizma olarak düşünülür.

Klinik Görünüm 

Akut septik artritin başlangıcı değişik olabilir. En sık baş vuru şeklinde hasta oldukça huzursuzdur. Tutulan eklem şiş, ağrılı, kızarıktır ve eklem hareketi kısıtlıdır. Sistemik ateş yüksektir. Bu akut tablonun aksine bağışıklık sisteminde bozukluk bulunan veya bağışıklık sistemi baskılanmış ya da herhangi bir nedenle kısa bir süre önce yüksek doz antibiyotik tedavisi görmüş çocukta septik artrit fazla gürültülü olmayan, sinsi bir şekilde başlayabilir.

Olguların çok büyük bir kısmında (yaklaşık % 90) tek eklem tutulur. Yeni doğanda çoklu infeksiyon odağı (kemik, eklem) olabilir (olguların yaklaşık yarısına varan oranda). Kan dolaşımına giren Neisseria gonorrhoeae birden fazla eklemde aynı anda septik artrit oluşturabilir. Artrit gezici tarzdadır ve sıkılıkla giderek tek bir eklemle sınırlanır.

Süratle gelişen infeksiyon eklemde şişliğe yol açarken eklem kapsülünün aşırı gerilmesi çocuğun ağrı duymasına neden olur. Diz, ayak bileği gibi yüzeysel eklemlerde saptanan şişlik, kalça gibi derin eklemlerde saptanamaz. Hasta istirahatteyken eklemini en rahat hissedeceği konuma getirir. Eklem kapsülünün en az gerildiği ve eklem hacminin en fazla arttığı bu konum dizde 20 derece civarında fleksiyon, kalçada fleksiyon, abdüksiyon ve dış rotasyon, ayak bileği ve dirsekte 30 ila 45 derecelik fleksiyon ile omuzda adduksiyon ve iç rotasyondur. Kalça septik artriti bulunan yeni doğanda kalçanın bu konumu çok karakteristiktir. Hasta yeni doğan ya da ufak bir süt çocuğu ise infeksiyon odağının bulunduğu ekstremitesini oynatmadan yatar. Bu duruma psödoparalizi (yalancı felç) denir. Çocuk yürüme yaşındaysa ve infeksiyon odağı bacağındaysa (kalça, diz, ayak bileği) yürümekten kaçınır ya da bacağına yük vermeden aksayarak yürür. Kalçada septik artrit gelişen çocukların hemen hepsi (yaklaşık % 95) infekte taraftaki bacağına yük veremez. 

Sistemik ateş ile ilgili olarak verilen oranlar farklıdır. Genelde olguların büyük bir kısmında (yaklaşık % 85) başvurudan önceki kısa sürede sistemik ateşin yüksek olduğu bir dönem mevcuttur. Sistemik ateş başvuru sırasında olguların ancak bir kısmında (yaklaşık yarısı ila 2/3’si arasında) yüksek bulunmuştur. Sistemik ateşi yüksek bulunanların bir kısmında da ateş fazla yükselmemiştir. Olguların yaklaşık 1/3’inde başvuru sırasında sistemik ateşin normal sınırlarda olduğu bulunmuştur. Bu nedenle sistemik ateşin yüksek olmaması septik artriti dışlamaz. Sistemik ateş özellikle metisiline dirençli Staphilococcus aureus (MDSA) olgularında çok yüksektir ve uzun sürer. MDSA olgularının aksine patojen Kingella kingae ise sistemik ateş kısa sürer, hafiftir, hatta hiç olmayabilir. Sistemik ateşin olması septik artriti geçici sinovitten ayırt etmeye yarar.

Eklem hareketi ağrılı ve kısıtlıdır. Hasta o eklemi oynatmak istemez, şiddetle karşı çıkar. Ne var ki, çocuğun eklemini aktif ya da pasif olarak oynatabilmesi septik artriti dışlamaz.