Klinik
Görünüm
Hastadan hastaya klinik görünüm değişkenlik gösterir. Kiminde klinik belirti
yokken ve sadece kanda fosfat düzeyinin düşük olmasıyla tanı konurken,
kiminde ise boy kısalığı ve bacaklarda ileri bükülmeler daha süt çocukluğu
döneminde belirgindir.
Çocuk normal doğum tartısı ile doğar. İlk 1 yaş içerisinde bebeğin boyunun
geri kalması hipofosfatemik raşitizmin genellikle ilk klinik bulgusudur,
ancak tanıya götüren klinik belirtiler genellikle 1 ila 2 yaşları arasındaki
döneme denk gelir. Ayakta
durmaya başlayınca çocuğun sık sık düştüğü gözlenir. Sanki vücut ağırlığını
taşıyamıyor gibidir. Yürüme gecikir. Hasta yürümeye başlayınca bacakların
hızla yay gibi bükülmeye başladığı gözlenir. Her iki tarafta genu varum
deformitesinin gelişmesi esastır. Bacaklardaki bükülmelerle birlikte
çocuktaki boy kısalığı daha da belirgin hale gelir. Orantısız bir boy
kısalığı söz konusudur. Kol ve özellikle bacaklar gövdeye oranla daha
kısadır. Kemik metafizlerinin genişlemesi eklem yerlerinin geniş ve şiş
görünmesine yol açar. Bu durum özellikle dizlerde çok belirgindir ve erkek
çocuklarında daha fazladır. Süt dişleri çıkmaz, ya da geç çıkar.
Hipofosfatemik raşitizmde klinik görünüm D vitaminine bağlı raşitizmle
örtüşür, ancak hastalığın kronik sürmesi nedeniyle iskelet deformiteleri
daha çarpıcıdır. Hastalık 4 ila 5 yaşından sonra belirti vermeye başlarsa
bacaklarda genu varum deformitesinin aksine çift taraflı
genu valgum
deformitesi gelişir (X bacak), çünkü bu yaştan itibaren bacağın mekanik aksı
valgusa
döner. Geç çıkan süt dişleri bozuktur.
D vitaminine
bağlı raşitizmde görülen huzursuzluk pek görülmez, ya da asgari düzeydedir.
Sağırlık ve kraniyostenoz nadirdir. Omurga deformitesi görülebilir (kifoskolyoz,
Arnold-Chiari
malformasyonu,
spinal stenoz vb.).
İlerki yaşlarda dişteki anormal dentin
maddesine bağlı olarak kalıcı dişlerin çıkması gecikir ve
sıklıkla çok sayıda diş apsesi oluşur. Boy kısalığı
normal boyun 2 standart sapmasından daha aşağıda gerçekleşir. Tedavi
sırasında gelişecek hiperparatiroidiye bağlı hipertansiyon görülebilir.
Bazen bağ, eklem kapsülü ve
tendonlarda kireçlenmeler görülebilir.
Bağ ve tendonların kemiğe yapıştığı yerlerde aşırı kemik yapımı görülür (entesopati).
Eklem sertliği ve eklem ağrısı sık rastlanılan yakınmalardır.
Osteokondritis
dissekan ve
artrit görülebilir.
Yaşam süresi normaldir.
Tanı
Laboratuvar İncelemesi.
Serum fosfat düzeyi ileri
derecede düşüktür (genellikle
< 2,5 mg/dL; süt çocuğunda normal değer 5,0-7,5 mg/dL)
. Serum kalsiyum düzeyi normal, ya da normale
yakındır. Serumda
1,25-dihidroksi vitamin D
düzeyi normal, ya da hafif
düşük olabilir. Paratiroid hormonu düzeyi normaldir. Serum alkali fosfataz
düzeyi yüksektir.
İdrarda fosfat yoğunluğu artmıştır.
Renal tubuler fosfat reabsorbsiyon yüzdesi azalmış, % 60'ların altına
inmiştir.
Ailesinde raşitik bulgular bulunan bebekte serum fosfor düzeyine bakılması,
daha klinik bulgular gelişmeden hipofosfatemik raşitizm tanısının konmasını
sağlayabilir.
Radyolojik İnceleme.
Radyolojik değişiklikler D
vitaminine bağlı raşitizmdekinin benzeridir.
Bu sayfada yer alan bilgilerin tamamı ebeveynleri çocuk ortopedisinin konuları hakkında bilgilendirmek amacıyla verilmektedir.
Bu bilgilerden yola çıkarak ebeveynlerin çocuklarındaki rahatsızlıklara tanı koymaları, daha da ileri giderek kendilerini hekim yerine koyarak çocuklarını tedavi etmeye kalkışmaları son derece sakıncalıdır.
Bu sayfada yer alan bilgiler bir hekimin muayene sonucu vereceği kararın yerini asla alamaz.