Kırık Tipleri

Çevre Yumuşak Dokuların Durumu. Çocuk femur cisim kırığı öncelikle kapalı, ya da açık kırık oluşuna göre sınıflandırılır. Çocukta açık femur cisim kırığı nadirdir, çünkü femur cismi kalın ve güçlü kaslarla çevrilidir. Yine de cildi delen her yaralanma dikkatle incelenmelidir. Eğer bir açık kırık söz konusuysa kırık Gustilo sınıflamasına göre değerlendirilir.

Kırık Seviyesi. Femur cisim kırığı kırık hattının esas olarak femurun 1/3 proksimalinde, 1/3 ortasında veya 1/3 distalinde oluşuna göre sınıflandırılabilir, çünkü uç kırıklarının tedavisi 1/3 orta segment kırığından biraz farklılık gösterir. Femur cisim kırıklarının yaklaşık % 70’i femur cisminin 1/3 orta segmentinde gerçekleşir.

Kırık Hattının Şekli (Kırık Paterni). Femur cisim kırığı enlemesine (transvers), oblik, spiral, ya da parçalı olarak sınıflandırılabilir. Enlemesine kırık doğrudan darbe sonucu oluşur. Spiral kırık dönmeye zorlayan (torsiyonel) bir yüklenme ile meydana gelir. Parçalı femur cisim kırığı çocukta nadirdir ve yüksek enerjiyle gerçekleşmiş çok ciddi bir yaralanmayı işaret eder.

Kırık Uçları Arasında Kayma (Deplasman). Femur cisim kırığı ayrıksız, ya da ayrık (deplase) oluşuna göre de değerlendirilir. Kayma enlemesine, ya da uzunlamasına olur. Enlemesine kayma temas eden kırık uçlarının yüzdesi ile ifade edilir. Uzunlamasına kayma (şövaşman) daha önemlidir ve radyografide ölçülerek milimetre olarak ifade edilir. Enlemesine ve kısa oblik kırıklar uzunlamasına kayma açısından nispeten stabil kırık tipleridir, ancak instabil kırık tipleri olan spiral ve parçalı kırıklar uzunlamasına kayarak bacakta kısalık oluştururlar.

Tanı

Çocuk femur cisim kırığında klinik görünüm ile tanı koymak kolaydır. Radyolojik inceleme tıbbi ve adli kayıt ile doğru tedavi yönteminin seçilmesi açısından şarttır.

Femur cisim kırığı travmatik kalça çıkığı, femur boyun kırığı, femur alt uç veya tibia üst uç epifizyolizi ile birlikte olabilir. Bu nedenle iki yönlü basit radyolojik inceleme bu bölgeleri kapsamalıdır. Bir kırığı çevreleyen eklemlerin de radyolojik olarak birlikte görüntülenmesi kuraldır. Bu noktaya dikkat edilmediği takdirde sözü edilen kırık ve çıkığın 3’te 1’i atlanabilmektedir. Görüntü kalitesini arttırmak ve X ışınlarını engelleyen objeleri uzaklaştırarak tüm alanın görüntülenmesini sağlamak üzere ilk müdahale sırasında bacağa konmuş olan ve atel görevi gören malzeme (basit karton, ya da tahtadan atel, alçı atel, hazır metal atel vb.) röntgen çekimi sırasında çıkartılır. Cam, tahta parçası vb. gibi yabancı cisimleri ve gazı görüntüleyebilecek kalitede bir röntgenin çekilmesi açık femur cisim kırığında önemlidir.

Radyolojik inceleme sırasında hasta rahat konumda olmalıdır, çünkü kırık uçları arasında kayma varsa bunun istirahat sırasındaki miktarı tedavi seçenekleri açısından önemli olabilir. Kayma miktarını doğru ölçebilmek için röntgen tüpü 1 metre yüksekteyken çekim yapılmalı ve röntgen tüpü, X ışınları kırık sahasına dik gelecek tarzda yönlendirilmelidir. Neyse ki femur cisim kırıklarının büyük çoğu (yaklaşık % 70’i) 1/3 orta segmenttedir.

Kırık uçları femur cismine yapışan kasların çekmesiyle o yöne deplase olduğundan, femur cismi kırığında açılanmanın yönü ve derecesi de kırık hattının yerine göre değişir. Bu durum konservatif tedavi yapılacaksa önemlidir, çünkü kırık uçlarını doğru bir dizilimde uç uca getirebilmek için distal parçayı içeren bacağa verilecek pozisyon buna göre seçilir. Proksimal 1/3 kırıkta iliopsoas, gluteus medius ve kalça kısa dış rotatorlarının marifetiyle proksimal fragman fleksiyon, abdüksiyon ve eksternal rotasyona kaçar. Distal 1/3 kırıkta distal fragman kendisine yapışan adduktorların çekmesi sonucu adduksiyona ve iç rotasyona, gastroknemius kasının çekmesiyle de ekstansiyona gider. Orta 1/3 kırıkta ise proksimal fragman bir miktar abdüksiyon ve dış rotasyondadır.