Tedavi

Yenidoğan Dönemi (ilk 2 ay)

Kalça ultrasonografisine göre yenidoğanda tip II a kalça olduğu anlaşıldığında tedavi gerekip gerekmediği bebeğin içinde bulunduğu haftaya uygun alfa açısının çok gerisinde olup olmadığına göre değişir. Buna karar verirken 12 haftadan küçük bebekler için söz konusu olan ve bebeğin içinde bulunduğu haftaya uyan alfa açısı alt değerlerini gösteren Graf matürasyon skalası esas alınır. Eğer söz konusu değer bebeğin haftasına uygun, hatta daha iyiyse salt izlemle yetinilir.

Kalça ultrasonografisinde tip II b, II c, tip D, tip III veya tip IV sonucu çıkan, ya da çekilmiş olan radyografide GKD saptanan bebekler süratle bandaja alınır. Kullanılan bandaj kalçaları kıvrık ve açık olarak (fleksiyon ve abdüksiyon) tutmaya yarayan Pavlik bandajıdır. Pavlik bandajında kalçayı fleksiyona getirmeye yarayan ön kemerler ile kalçayı abdüksiyona getirmeye yarayan arka kemerler bulunur. Bu kemerler belli bir dereceye kadar sıkılarak bebeğin kalçası güvenli konumda abdüksiyon ve fleksiyona alınır. Bu kemerlerin işlevi kalçada instabilite yaratacak adduksiyon ve ekstansiyon derecesini engellemektir.  Kalçalar her iki yana açık yattığından, eğer çıkık mevcutsa yerçekimi etkisiyle ve kalça çevresi kaslarının marifetiyle kalça kendiliğinden ve zedelenmeden yerine girer.

Piyasada Pavlik bandajı ile aynı işleyiş şekline sahip, güvenle kullanılabilecek  bazı bandajlar da mevcuttur.

             Tübingen cihazı                 Mittelmeier bandajı      Mittelmeier-Graf bandajı                     Frejka yastığı

Frejka yastığı veya abdüksiyon yastığı diye  satılan bandajlarda ise kalça abdüksiyon derecesi ayarlanamaz. Kalçalar aşırı abdüksiyona zorlandığından femur başında avasküler nekroz gelişebilme olasılığı yüksektir. Bu nedenle kullanılmamalıdır. Yan tarafta resmi görülen abdüksiyon ateli başlığı altında satılan cihazlar da (Forrester Browne, Craig- Ilfeld cihazı vb.) çıkık olgularında etkin değildir.

Pavlik bandajı uygulanan bebeklerde kalça çıkıksa (ultrasonografik olarak tip D, tip III veya tip IV kalçalar) en geç 3 hafta içinde kalçanın yerine oturduğu (redüksiyon) ultrasonografi, ya da radyografiyle gösterilmelidir. Bu süre sonunda yerine oturmadığı saptanan kalçalarda Pavlik bandajı ile tedavi terk edilerek bir üst tedavi olan, genel anestezi altında redüksiyon ve alçılamaya geçilir. Eğer Pavlik bandajıyla tedaviye devamda ısrar edilirse, asetabulum arka duvarına dayanmış olan çıkık femur başının kanla beslenmesi bozulur (avasküler nekroz). Ayrıca femur başı dayandığı kısımda basınçla düzleşerek deforme olur. Asetabulum arka duvarı ise basınç karşısında eksik gelişir (asetabulum arka duvar eksikliği).

Pavlik bandajına alınan bebek 6 haftalık arayla çekilen kalça ultrasonografisiyle izlenir. Bu tedavi süresi kalçadaki patolojinin ağırlığıyla doğru orantılı olarak 8 ila 20 hafta arasında değişir. Bebeğin tedaviye başladığı haftayı 2 ile çarparak bandaj süresini tahmin etmek doğru değildir. Kalçanın tip I kalçaya dönüşmesiyle tedavi giderek sonlandırılır. Hasta yürümeye başladığında, ya da en geç 1 yaşını doldurduğunda hastanın kalçası radyolojik olarak kontrol edilir.

Pavlik bandajı ile başarı oranı kalçadaki patolojinin ağırlığıyla doğru orantılı olarak değişir. Tip II b kalçada başarı oranı hemen hemen % 100 iken, tip III veya tip IV gibi çıkık kalçada başarı oranı yaklaşık % 40 tır. 10 haftadan ufak bir bebekte tip III veya tip IV kalça mevcut ve Pavlik bandajı uygulanması düşünülüyorsa Ortolani manevrası ile kalçanın yerine oturabildiği gösterilmelidir. Aksi halde Pavlik bandajı bebek 2 haftalık overhead traksiyona alındıktan sonra takılır ve sonra da 2 hafta sonra çekilecek kalça ultrasonografisine göre bandajla devam edilip edilemeyeceğine karar verilir. Neyse ki böyle olgular oldukça nadirdir. 10 haftadan büyük ve tip III veya tip IV kalçaya sahip bebekte Pavlik bandajı uygulaması büyük bir olasılıkla başarısız olacaktır ve avasküler nekroz olasılığını arttırmamak için denenmemelidir.

Pavlik bandajı teratolojik kalça çıkığında uygulanmaz. Kalça çıkığı ile birlikte diz çıkığı da mevcutsa her ikisinin tedavisi birlikte yapılmış olur.