Tanı

Tek taraflı çıkığı olan olgular hariç, GKD'nin displazi ve sublüksasyon gibi daha hafif şekillerini ve çift taraflı olguları yenidoğan döneminde salt klinik muayene ile saptayabilmek çoğunlukla uzmanlık gerektirir. Bu tür olguların önemli bir kısmı, çocuk hekimi tarafından rutin kontrolleri yapılsa dahi yenidoğan döneminden sonra fark edilir. Bu nedenle GKD'ne özgü klasik tarama testlerinin yanı sıra kalça radyografisi ve kalça ultrasonografisinden de yararlanılarak bu olasılık ortadan kaldırılmaya çalışılır.

Yenidoğan Dönemi Tarama Testleri

Gelişimsel kalça displazisinde çıkık kalçayı ortaya koyan, ya da kalçanın displazik olup çıkabildiğini gösteren bir takım instabilite testleri tanımlanmıştır. Bunlar arasında Barlow ve Ortolani instabilite testleri rutinde kullanılan ve birbirini tamamlayan testlerdir. Her ikisi de gelişimsel kalça displazisi tarama programında kullanılır. Barlow testi kalçayı çıkartarak, Ortolani testi ise çıkık kalçayı yerine koyarak kalçadaki instabilitenin varlığını kanıtlar. Her iki test sırasında bebek aç ve huzursuz olmamalıdır. Ortam sessiz olmalıdır. Mümkünse bebek uyurken muayene edilmeli, ya da hekimin muayenesi sırasında annesi bebeğin dikkatini başka yöne çekmelidir. Süt dolu bir biberon bu iş için idealdir. Tekrarlayan denemelerden kaçınılmalıdır. Bebek muayene masası gibi sert bir zemine yatırılarak ve her bir kalçası ayrı ayrı muayene edilmelidir. Muayene masası soğuk olmamalıdır.

Önce Ortolani testi denenir. Bebeğin ayakucuna geçilir. Bir el kasığa yerleştirilir ve başparmak ile diğer parmaklar arasında pubis ile iskiyon kolları kavranarak pelvis sabitlenir. Diğer elin başparmağı trokanter minora, diğer dört parmak ise trokanter major üzerine yerleştirilir. Bebeğin kalçası 90 derece fleksiyondayken abdüksiyona alınır. Kalça abdüksyona giderken eğer kalça çıkıksa asetabulumun arkasında bulunan femur başı adduktor kasların gerilmesiyle kalça eklemi içine yerleşir. Bu yerleşme sırasında femur başının asetabulum arka dudağı üzerinde atlamasıyla bir çıtırtı hissi alınır. Bu hissin alınması kalçanın çıkık olduğu ve bu manevra sayesinde geçici olarak yerine yerleştiği anlamına gelir (Ortolani pozitif). Bu test sırasında kalçayı hareket ettiren ele ait ve trokanter major üzerinde bulunan parmaklar yardımıyla hafifçe itme yapılarak femur başının yerleşmesine yardımcı olunur.

Barlow testinde pasif elin tutuşu aynıdır. Kalça 90 derece fleksiyonda ve nötral rotasyonda iken testi yapan el bebeğin fleksiyondaki dizini el ayasıyla kavrar. Bu sırada başparmak trokanter minor, diğer parmaklar ise trokanter major üzerine yerleştirilir. El ayasıyla dizden kalçaya doğru itme uygulanır. Eğer kalça çıkık değil, ancak instabilse femur başı asetabulum arka dudağından atlayarak çıkar. Femur başının bu yer değiştirmesi sırasında aynı Ortolani testinde olduğu gibi bir sürtünme hissi (çıtlama) alınır (Barlow pozitif). Kalçadaki instabiliteyi ortaya koymayı kolaylaştırmak için kalça 5 ila 10 derece adduksyona alınır ve trokanter minor üzerindeki başparmak yardımıyla femur başı dışa doğru itilir.

Bazen her iki kalça da çıkık olabilir ve kalça abdüksiyonları kısıtlı olmasına karşın simetriktir ve Galeazzi bulgusuna rastlanmaz. Fazla deneyimli olmayan bir hekim bu durumu atlayabilir. Böyle bir durumdan kaçınmak için Klisic testi tanımlanmıştır. İşaret parmağı spina ilyaka anterior superiorda, orta parmak trokanter major üzerindeyken, parmak uçlarından çekilen hayali hat normalde göbekten geçer. Bu hattın göbeğin altından geçmesi kalça çıkığı lehinedir.