MPS TİP III  (Sanfilippo Sendromu)

Nedeni

Sanfilippo sendromunda sorun heparan sülfatın yıkımındadır. Sanfilippo sendromu bünyesinde dört alt grubu barındırır. Hepsinde mutasyona uğrayan gen farklıdır.

Sanfilippo A sendromunda sorun, sülfamidaz adlı lizozomal enzimi üreten N-sülfoglikozamin sülfohidrolaz (SGSH) genindedir. 80’nin üzerinde mutasyonun görüldüğü gen 17. kromozomda yerleşiktir (17q25.3).

Sanfilippo B sendromunda sorun, α-N-asetilglikozaminidaz adlı lizozomal enzimi üreten asetil-N-glikozaminidaz, alfa (NAGLU) genindedir. 120’ye yakın mutasyonun görüldüğü gen 17. kromozomda yerleşiktir (17q21).

Sanfilippo C sendromunda sorun, heparan-α-glikozaminid N-asetil transferaz (kısaca N-asetiltransferaz) adlı lizozomal enzimi üreten heparan-α-glikozaminid N-asetiltransferaz (HGSNAT) genindedir. 50’nin üzerinde mutasyonun görüldüğü gen 8. kromozomda yerleşiktir (8p11.1).

Sanfilippo D sendromunda sorun, N-asetilglikozamin-6-sülfataz adlı lizozomal enzimi üreten glikozamin (N-asetil)-6-sülfataz (GNS) genindedir. Mutasyonun görüldüğü gen 12. kromozomda yerleşiktir (12q14).

Genel Özellikler

Mukopolisakkaridozlar arasında en sık görülenidir. Her 70.000 yenidoğandan 1’inde hastalığın oluştuğu hesaplanmıştır. MPS IIIA ve MPS IIIB, MPS IIIC ve MPS IIID’ye oranla daha sık görülür.

Otozomal resesif olarak kalıtılır.

Klinik Görünüm

Sanfilippo sendromu esas olarak merkezi sinir sistemini (beyin ve omurilik) tutan ve ilerleyici özellik gösteren bir mukopolisakkaridoz çeşitidir.

Genelde doğumda hastalığa ait bir bulguya rastlanmaz. Klinik belirtiler erken çocukluk dönemine doğru yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlar. Yine de fiziksel bulgular diğer MPS tiplerine oranla daha hafiftir.

Merkezi sinir sisteminin etkilenmesine bağlı olarak çocukların yaklaşık yarısında konuşma gecikir. Davranış bozuklukları ortaya çıkar. Çocuk huzursuz, heyecanlı, saldırgan ve tahrip edici bir karaktere bürünür. Hemen her zaman uyku bozuklukları tabloya eşlik eder. Zeka geriliği derinleşir ve hasta öğrendiği bir çok beceriyi zamanla unutur. Yaş arttıkça sara nöbetleri başlar ve hastanın hareketleri güçleşir.

Hasta büyük bir başa sahiptir (makrosefali). Yüzün itici, kaba görünümü MPS tip I ve MPS tip II’ye oranla çok daha hafiftir.

Karaciğer hafif olarak büyür (hepatomegali). Kalp tutulumu oldukça seyrektir.

Kasık ve göbek fıtığı olabilir. Kronik bir ishal durumu söz konusudur.

Hastalar sık sık üst solunum yolu ve kulak infeksiyonu geçirir. İşitme kaybı gelişebilir.

Gözün saydam tabakasında bulanıklaşma oldukça nadirdir, ancak bazı hastada görme kaybı saptanabilir.

Hastaların bir kısmında boy kısa kalır ve eklem sertlikleri gelişir.

Kızlarda erkek tipi kıllanma (hirsutizm) görülebilir.

Yaşam genellikle ergenlik veya erken erişkin döneminde sonlanır.

MPS III’ün alt grupları benzer klinik tabloya sahiptir, ancak MPS A genellikle daha erken ortaya çıkar ve daha hızla ilerler.

Tanı

MPS tip I için söylenenler MPS tip III için de geçerlidir. MPS tip III bulunan hastanın idrarında çok miktarda heparan sülfat atılır. Kanda eksik olan enzime bakılabilir.

Radyolojik görünüm MPS tip I ile aynıdır, fakat bulgular çok daha hafiftir.

Tedavi

MPS tip II de kemik iliği nakli ve gen tedavisi araştırma evresindedir.