İdyopatik FBEK

FBEK’nın oluşumunda mekanik ve hormonal nedenlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Olguların çoğunluğunu oluşturan ve hormonal bir bozukluk saptanamayan olgular idyopatik, diğer olgular ise atipik olarak adlandırılır.

İdyopatik olgularda en çok suçlanan travma, şişmanlık, perikondral halkanın zamanla zayıflaması ve femurdaki retroversiyondur.

4 çocuktan 1’inde geçirilmiş travma öyküsü olduğu belirtilirse de bunların çoğunluğu akut kaymalara aittir. Travma sonucu oluşan femur başı fiz ayrılması ile FBEK’nda görülen akut fiz ayrılmasını karıştırmamak gerekir. FBEK ve travmatik fiz ayrılması aynı yaş aralığında görülmekle birlikte, travmatik fiz ayrışmanın oluşabilmesi için çok daha yüksek enerjili travmaya gereksinim vardır. FBEK’nda sözü geçen travma takılma, kapaklanma, itilme gibi rotasyonel özelliği olan asgari bir travmadır.

Perikondral halka femur başı ile boynu arasında, değişik yönlerde dizilmiş kollajen liflerinden oluşan ve büyüme plağına yansıyan makaslama kuvvetlerine karşı dayanıklılığı arttıran fibröz bir banttır. Çocukluktan ergenliğe doğru yaşın artmasıyla birlikte perikondral halka giderek zayıflar ve stabilite büyük oranda büyüme plağına ait memesi çıkıntıların sorumluluğuna geçer. Deneysel çalışmalarda perikondral halkanın çıkartılmasıyla FBEK’nda gördüğümüz gibi büyüme plağından benzer kaymalar oluşturulmuştur. Üstelik bu çalışmalarda büyüme plağından kayma olması için gerekli olan kuvvetin normal fizyolojik sınırlarda olduğu bulunmuştur.

FBEK’na zemin hazırlayan diğer bir mekanik unsur da femurdaki retroversiyondur. Yatay düzlemde femur başı ile boynunun femur cismine göre öne değil de arkaya dönük olması, büyüme plağını makaslama kuvvetlerine karşı daha hassas duruma sokmaktadır.

Olguların çok büyük kısmını idyopatik olgular oluşturur. Kaymanın görüldüğü dönem, hastanın kemik yaşı ve hızlı boy atmanın zirve yaptığı dönemle yakından ilişkilidir. Hastaların çoğunluğu (% 70) 80. persantilin üzerinde şişman çocuklardır, ancak bir kaç araştırma dışında bu hastalarda her hangi bir hormonal dengesizliğe rastlanmamıştır. Bugün için idyopatik olgularda, şişmanlık, perikondral halkanın zayıflaması ve femoral retroversiyon gibi mekanik faktörler ile birlikte femur üst uç büyüme plağını zayıflatan açıklanamamış (hormonal veya biyomekanik) unsurların femur üst uç büyüme plağını makaslayıcı kuvvetlere karşı dayanıksız hale getirdikleri düşünülmektedir. Olayı hazırlayan tek bir etkenden çok birden fazla etkenin birlikte rol aldığını düşünmek daha doğrudur.