Epifizyodez

Her kemiğin her iki ucunda uzamayı sağlayan büyüme plakları  yer alır ve her büyüme plağının o kemiğin uzamasına katkısı farklıdır. Dize yakın olan femur ve tibiadaki büyüme plakları bacağın uzaması üzerine daha fazla katkıda bulunurlar. Uzun olan bir bacakta, uzamaya en çok katkı sağlayan femur distalindeki ve/veya tibia proksimalindeki büyüme plağına müdahale ederek o bacaktaki uzama yavaşlatılabilir. Bu amaçla ya büyüme plağı tahrip edilerek buradan gerçekleşecek olan uzama tümüyle ortadan kaldırılır (kalıcı epifizyodez), ya da bir takım osteosentez materyali ile önce büyüme plağındaki uzama dizginlenir ve bacak boyu eşitlendikten sonra da bu materyal çıkartılarak büyüme plağının normal uzamasına izin verilir (geçici epifizyodez). Hangi tip epifizyodez tercih edilecekse edilsin, bu işlem büyüme plağına simetrik olarak uygulanmalıdır. Asimetrik uygulamalarda büyüme plağının açık olan tarafından uzama devam edeceğinden açısal deformite oluşur. Açısal deformitelerin düzeltilmesinde bu özellikten yararlanılır. 

Epifizyodez Çeşitleri

Kalıcı Epifizyodez

Kalıcı epfizyodez işlemi ya açık yöntemle (örneğin, Phemister tekniği), ya da skopi yardımıyla perkütan olarak yapılır. Phemister tekniğinde kemik korteksinden büyüme plağını içeren ve üçte ikisi metafizde olacak şekilde dikdörtgen şeklinde bir kemik çıkartılır, zeminindeki büyüme plağı kazınır ve daha sonra da çıkartılan kemik parça 180 derece döndürülerek yerine yerleştirilir. Böylelikle fizin yerinin değiştirilmesiyle epifiz ve metafiz arasında zamanla kemik köprü gelişir ve bu bölgede uzama kalıcı olarak durdurulmuş olur.

Açık yöntemde diz çevresinde çok sayıda cilt kesisine gerek duyulması perkütan yöntemlerin tanımlanmasına yol açmıştır. Perkütan yöntemde büyüme plağını tahrip etmek için küret, matkap ucu, kanüllü oyucular, özel tasarlanmış tüp testereler vb. kullanılır ve mini kesilerden girilerek büyüme plağı skopi kontrolü altında simetrik olarak çepeçevre tahrip edilir. Bu amaçla büyüme plağı kesitinin 2/3’sini aşmayacak şekilde hem ön ve arka, hem de dış ve iç kısımlardan yeterince büyüme plağı tahrip edilmelidir. Geride kalan sağlam kısım yeterli stabiliteyi sağladığından alçı gibi bir dış tespite gerek kalmaz. 2,5 cm’den fazla bir fark varsa tibia epifizyodezine fibula üst uç epifizyodezi de eklenmelidir.

Geçici Epifizyodez

Geçici epifizyodez işleminde büyüme plağını köprüleyen U çivisi (staple) veya özel tasarlanmış plak, ya da büyüme plağını kat eden vida kullanılır. Büyüme plağını U çivisinin bacakları arasında hapsederek uzamanın duraklatılması ilk 6 ay içerisinde gerçekleşir. Bacaklar arasında eşitlenme sağlandıktan sonra bu osteosentez materyallerinin çıkartılmasıyla büyüme plağındaki uzama tekrardan normale döner. U çivileri zamanla deforme olabilmekte ve gevşeyebilmektedir. Bu durum özellikle tibia üst ucunda görülmektedir. Bu nedenle U çivisi büyüme plağına dik olarak uygulanmalı, bacakları ile büyüme plağı arasında eşit mesafe bulunmalı ve Vitalyum U çivileri tercih edilmelidir.

Son zamanlarda U çivisi yerine özel yapım plaklar (sekiz plağı) kullanılmaktadır. Plağa ait vidaların esnemesi sayesinde büyüme plağının ezilmediği, ancak uzamanın duraklatıldığı, bu nedenle de periost üzerinden konan plağın çıkartılmasıyla büyüme plağındaki uzamanın yeniden normal düzeye ulaştığı ileri sürülmektedir. Geçici epifizyodez yöntemi bazı olgularda aşırı uzama, bazı olgularda ise büyüme plağının erken kapanmasıyla uzamama gibi kaprisleri olan bir yöntemdir. Asimetrik uzamaya neden olmamak için U çivisi veya plak konurken veya çıkartılırken periostun korunması gerekir. U çivisinin üzerinde rahatsız eden içi sıvı dolu kesecikler (bursit) oluşabilir ve çıkartılmalarını gerektirebilir.