Kalçada Sublüksasyon ve Çıkık

Serebral palsi hastalarında kalçadaki instabilite radyolojik olarak Reimers migrasyon indeksi ile ortaya konur. Reimers indeksi femur başının asetabulum dışında kalan kısmının femur başı çapına olan oranının yüzde olarak ifadesidir. Belli aralıklarla çekilen seri radyografilerde Reimers indeksinin artış göstermesi gelişen instabiliteyi, yani spastik kasların zorlamasıyla femur başının giderek asetabulumdan uzaklaştığını gösterir.

Reimers indeksinin % 30’dan az olduğu 4 olgudan yaklaşık 3'ünde ilerleme görülmez. İlerleyici instabilite 18 yaşın altındaki hastalar için söz konusudur. Reimers indeksinin % 30 dan fazla olduğu olgular radyolojik instabil olgulardır. Reimers indeksinin % 60’dan fazla olduğu olguların hiçbirinde kendiliğinden düzelme görülmez; instabilite hepsinde ilerler. Reimers indeksinin % 30 ila % 60 arasında olduğu olgularda instabilite iyileşmez, üstelik 4 olgudan 1'inde ilerler. Bu nedenle instabilitenin varlığı ve izlenmesi Reimers indeksine göre yapılır. Fizik muayene sublüksasyonun varlığını, ya da instabilitenin ilerleyip ilerlemediğini göstermede yeterli değildir. Öte yandan kalçadaki abdüksiyon kısıtlığı ile Reimers indeksi arasında anlamlı bir ilişki de yoktur.

İnstabilitenin erkenden farkedilmesi önemlidir. Bu amaçla 4 ila 12 ay arasında değişen sıklıkta seri radyolojik inceleme yapılır. Yürüyemeyen hastalarda her iki muayene arasındaki süre daha az olmalıdır.

Kalça instabilitesi olan serebral palsili hastada tedavi mevcut sorunları çözmeye yönelik olmalıdır. Bu tür hastada saptanan sorunların başında ağrı gelir, ancak ağrının kalçadan kaynaklanıp kaynaklanmadığı iyice araştırılmalıdır. Anlatım güçlüğü çeken bir hastada bunu anlamak bazen güç olabilir. Yürüyebilen hastada ağrı olması nadir bir olaydır, fakat kalça instabilitesi olan kuadriplejiklerin yaklaşık yarısında ağrı bulunur. Kalçada ağrı oluşu oturma toleransını bozar. Çift taraflı instabilitesi olan olgularda ve oturma dengesi bulunan hastalarda ağrı daha azdır. Kalça ekleminde kireçlenmenin (dejeneratif artrit) başlamasıyla ağrıda artış olur.

Kalçada çıkık gelişmeye başladığında abdüksiyon giderek kısıtlanır ve 30 derecenin altına iner. Kalçada hemen her zaman fleksiyon kontraktürü de mevcuttur. Dış rotasyon da kısıtlanır. Pelvis oblikliği gelişir. Hasta oturma dengesini sağlamada güçlük çeker. O tarafta bacak kısalır. 

Kalça instabilitesi olan hastalarda apış arası temizliğinin sağlanması diğer bir sorundur. Bu durum özellikle yatalak hastalar açısından oldukça önemlidir. Ayrıca, özellikle tek taraflı instabilite olgularında olmak üzere pelvis bir yana yatar (pelvis oblikliği). Olguların yaklaşık yarısından biraz fazlasında görülen bu durum oturma dengesini oldukça bozar. Oturma güçlüğü çeken hastaların kaba etlerinde ve kuyruk sokumu bölgesinde düzgün oturmamaya bağlı basınç yaraları oluşur.

Serebral palsi hastalarında skolyoz deformitesine rastlanması nadir bir olay değildir. Oturma dengesinin bozulması, omurgayı destekleyen kasların güçsüz oluşu, kalçanın birinde çıkık gelişmesi veya pelvis oblikliği sonucu hastada omurga eğriliği (skolyoz) gelişir.

Kalça instabilitesinin düzeltilmesi içe dönük yürüme üzerinde olumlu etki yapar. Hastada mevcut germe reflekslerini azaltır. Yürüyebilenlerde yürümeyi rahatlatır.

Çıkık kalçalarda patolojik kırık oluşumu nadir değildir. Çıkığın yerine konması kalçada bir oranda gevşeme sağlayacağından bu riski azaltır.